Dodano: 29 października 2004
Występuje na otwartych przestrzeniach przyleśnych ugorów, łąkach, pastwiskach i trawiastych leśnych polanach. Nie wszędzie pospolita. Spotykana częściej na nizinach, niż na wyżu. Pierwsze młode owocniki pojawiają się w czerwcu. Wyrastają pojedynczo lub w gromadzie, po kilka sztuk. Bywają też bliźniacze.
Występuje również pod nazwami: Calvatia caelata (Bull.) Morgan ; Calvatia utriformis (Bull.) Jaap; Handkea utriformis (Bull.) Kreisel ; Lycoperdon bovista Pers. ; Lycoperdon bovista var. bovista Pers.; Lycoperdon caelatum Bull.; Lycoperdon caelatum Fr. ; Lycoperdon sinclairii Berk.
Do rodzaju Lycoperdon należy 36 gatunków. Są to:
- Lycoperdon albinum
- Lycoperdon asperrimum
- Lycoperdon atropurpureum
- Lycoperdon bicolor
- Lycoperdon candidum
- Lycoperdon caudatum
- Lycoperdon compactum
- Lycoperdon curtisii
- Lycoperdon decipiens
- Lycoperdon dermoxanthum
- Lycoperdon echinatum
- Lycoperdon echinulatum
- Lycoperdon ericaeum
- Lycoperdon excipuliforme
- Lycoperdon fenestratum
- Lycoperdon fuligineum
- Lycoperdon glabrescens
- Lycoperdon globosum
- Lycoperdon lambinonii
- Lycoperdon lividum
- Lycoperdon mammiforme
- Lycoperdon microspermum
- Lycoperdon molle
- Lycoperdon nigrescens
- Lycoperdon perlatum
- Lycoperdon polymorphum
- Lycoperdon pratense
- Lycoperdon purpurascens
- Lycoperdon pyriforme
- Lycoperdon radicatum
- Lycoperdon scabrum
- Lycoperdon spadiceum
- Lycoperdon subincarnatum
- Lycoperdon umbrinum
- Lycoperdon utriforme
- Lycoperdon velutinum
Purchawka oczkowata, Lycoperdon utriforme Bull. 1791 | systematyka |
|
|---|---|
| budowa | Owocnik osiąga rozmiary od 80 do 180 mm średnicy, oraz do 150 mm wysokości. W kształcie przybiera formy eliptyczno - kuliste, kuliste, jajowate, odwrotnie gruszkowate, z mniejszym lub większym wypłaszczeniem górnej powierzchni. W barwie młody owocnik jest białawy, z odcieniami koloru perłowego i ochrowego. Starszy ciemniejąc, staje się koloru ochrowego i brunatnego, z oliwkowozielonkawymi odcieniami. Osłona (perydium) dwuwarstwowa. Struktura powierzchni młodego egzemplarza drobno kolczata, zanikająca z wiekiem. Następnie spękana w rozliczne poletka, które są wypiętrzone i wyglądem przypominają stożki wulkaniczne. Chropowata. Poletka na starość pękają dogłębnie i rozpadają się na części. Górna część owocnika rozdarta i postrzępiona odpada. Pozostaje jedynie dolna, (płonna) jego część, (podglebie). Podstawa jest masywna, korzeniasta, komorowata i zwężona. Dobrze wykształcona i sztywna. Część ta pozostaje do następnego roku i może przetrwać nawet do lata. Gleba ma kolor początkowo biały, później żółtawozielonkawy, oliwkowy, i w końcu brunatny. U bardzo młodych owocników w masie serowata, później watowata, grudkowata i pylista. Młody owocnik w smaku łagodny, w zapachu przyjemny i delikatny. W okresie dojrzewania zarodników staje się nieprzyjemny. Zarodniki w kształcie kuliste. Powierzchniowo gładkie. Względnie grubościenne, z kroplą tłuszczu wewnętrzną i niekiedy z krótka sterygmą. W barwie brązowe. Średnica od 4 do 5,5 µm. |
| uwagi | Jadalna i smaczna ale tylko młode owocniki, o białym miąższu. Przy czyszczeniu należy usuwać z owocnika skórkę. Pokrojona w plastry, nadaje się do suszenia. Gatunek charakterystyczny i łatwy w rozpoznaniu. Dawniej stare i wyschnięte owocniki, stosowano do podkurzania pszczół w ulach. Inne nazwy to: prochówka, purchawka oczkowata, purchawka macicowata, czasza oczkowa, czasza oczkowata. Inne nazwy zwyczajowe: czasznica oczkowata, kurzawka, purchatka, bycze jajo. Według "Grzyby. Leksykon przyrodniczy" H. i R. Grunert "utriformis" ,oznacza, "wyglądający jak skórzany pojemnik na wodę". |
| piśmiennictwo |
Komentarze
Brak komentarzy.
