Dodano: 19 października 2004
Bardzo pospolity. Pojawia się od maja do listopada. Wyrasta z gleby, częściej gromadnie, niż pojedynczo. Spotykany w ludzkich obejściach, w ogrodach, parkach, na trawnikach, na nawożonych glebach, skrajach lasu, na wysypiskach odpadów i stertach nawozu. Chętnie przy drogach i ulicach.
Do rodzaju Coprinus sp. należą obecnie 122 gatunki.
- Coprinus acuminatus
- Coprinus alopecius
- Coprinus ammophilae
- Coprinus amphibius
- Coprinus amphithallus
- Coprinus angulatus
- Coprinus argenteus
- Coprinus astroideus
- Coprinus atramentarius
- Coprinus aureogranulatus
- Coprinus auricomus
- Coprinus bellulus
- Coprinus bipellis
- Coprinus bisporiger
- Coprinus bisporus
- Coprinus callinus
- Coprinus calosporus
- Coprinus cinereofloccosus
- Coprinus cinereus
- Coprinus cinnamomeotinctus
- Coprinus comatus
- Coprinus congregatus
- Coprinus coniophorus
- Coprinus coopertus
- Coprinus cordisporus
- Coprinus cortinatus
- Coprinus cothurnatus
- Coprinus curtus
- Coprinus delicatulus
- Coprinus dilectus
- Coprinus disseminatus
- Coprinus domesticus
- Coprinus echinosporus
- Coprinus ellisii
- Coprinus ephemeroides
- Coprinus ephemerus
- Coprinus episcopalis
- Coprinus erythrocephalus
- Coprinus filamentifer
- Coprinus flocculosus
- Coprinus foetidellus
- Coprinus friesii
- Coprinus galericuliformis
- Coprinus gonophyllus
- Coprinus griseofoetidus
- Coprinus grossii
- Coprinus hemerobius
- Coprinus hercules
- Coprinus herinkii
- Coprinus heterosetulosus
- Coprinus hexagonosporus
- Coprinus hiascens
- Coprinus impatiens
- Coprinus jonesii
- Coprinus kimurae
- Coprinus krieglsteineri
- Coprinus kubickae
- Coprinus kuehneri
- Coprinus laanii
- Coprinus lagopides
- Coprinus leiocephalus
- Coprinus lilatinctus
- Coprinus luteocephalus
- Coprinus macrocephalus
- Coprinus marculentus
- Coprinus martinii
- Coprinus megaspermus
- Coprinus micaceus
- Coprinus miser
- Coprinus myceliocephalus
- Coprinus narcoticus
- Coprinus nemoralis
- Coprinus niveus
- Coprinus ochraceolanatus
- Coprinus pachydermus
- Coprinus pachyspermus
- Coprinus patouillardii
- Coprinus pellucidus
- Coprinus phaeosporus
- Coprinus picaceus
- Coprinus plagioporus
- Coprinus plicatilis
- Coprinus poliomallus
- Coprinus pseudofriesii
- Coprinus pseudoniveus
- Coprinus pseudoradiatus
- Coprinus psychromorbidus
- Coprinus pyrranthes
- Coprinus quadrifidus
- Coprinus radians
- Coprinus radiatus
- Coprinus radicans
- Coprinus romagnesianus
- Coprinus saccharomyces
- Coprinus sassii
- Coprinus schroeteri
- Coprinus sclerocystidiosus
- Coprinus sclerotiger
- Coprinus scobicola
- Coprinus semilanatus
- Coprinus semitalis
- Coprinus silvaticus
- Coprinus similis
- Coprinus spelaiophilus
- Coprinus spilosporus
- Coprinus stanglianus
- Coprinus stellatus
- Coprinus stercorarius
- Coprinus stercoreus
- Coprinus sterquilinus
- Coprinus subdisseminatus
- Coprinus subimpatiens
- Coprinus subpurpureus
- Coprinus tigrinellus
- Coprinus trisporus
- Coprinus truncorum
- Coprinus tuberosus
- Coprinus urticicola
- Coprinus utrifer
- Coprinus velatopruinatus
- Coprinus vermiculifer
- Coprinus verticillatus
- Coprinus xanthothrix
- Coprinus xenobius
Występuje pod nazwami: Coprinus comatus var. caprimammillatusBogart; Agaricus comatus O.F. Müll.; Agaricus ovatus Schaeff.; Agaricus cylindricus Sowerby; Agaricus fimetarius Bolton; Coprinus ovatus (Schaeff.) Fr.; Coprinus comatus var. ovatus (Schaeff.) Quél.
Czernidłak kołpakowaty, Coprinus comatus (O.F. Müll.) Gray 1797 | systematyka |
|
|---|---|
| budowa | Kapelusz w kształcie początkowo jajowaty, szybko jednak przechodzący w mocno walcowato-eliptyczny, kołpakowaty, lub wzdłużnie jajowaty. Gdy dojrzeje jest dzwonowaty, z mocno wywiniętym brzegiem. Osiąga wielkość do 130 mm i średnicę do 60 mm. Jest w kolorze białawy, z ochrowobrązowym centrum. Powierzchnia usiana dachówkowato ułożonymi i odstającymi łuseczkami, z wyłączeniem samego szczyty, który jest nagi. Barwa łusek biaława. Łuski grube. Krawędź kapelusza zaróżowiona, wywijająca się, a następnie czerniejąca, pękająca i rozpływająca się w czarną maź, pod wpływem wytwarzanych przez owocnik enzymów.
Pierścień w kolorze biały. Niewielkiej wielkości, cienki i delikatny. Przesuwalny i obsuwający się do podstawy trzonu. Blaszki w barwie białej, szybko jednak fioletowieją i zaczerniają się, od wcześniej zaróżowionych brzegów. Gęste, szerokie od 10 do 18 mm. Cienkie i wolne. Zaczerniałe, rozpływają się w maź. Trzon w kolorze białym, a z wiekiem przybiera barwę żółtawokremową. Osiąga długość od 60 do 200 mm i grubość od 8 do 15 mm. W kształcie wysmukły, cylindryczny, lekko rozszerzający się u podstawy. Sama podstawa lekko zgrubiała. Niezbyt głęboko osadzony w gruncie. Łatwo odłączny, od kapelusza. Powierzchnia drobno włókienkowata, gładka lub delikatnie łuseczkowata. Wewnątrz przez całą długość biegnie pusty kanał. Miąższ koloru białego. W kapeluszu bardzo cienki i kruchy. W masie miękki i soczysty. Włóknisty w trzonie i twardawy. Niezmienny. W smaku łagodny. W zapachu przyjemny, łagodny i nieokreślony. Zarodniki w wysypie barwy czarnej. Powierzchniowo gładkie. W kształcie szeroko elipsoidalne. Koloru czarnego. Wielkość od 10 do 16 x od 6 do 8 µm. |
| uwagi | Jadalny i smaczny. Należy spożywać wyłącznie bardzo młode, białe owocniki. Jest bogaty w białko i łuszcz, witaminy: B1,B2,C oraz metale takie jak: miedź, cynk, wapń, potas i magnez. Posiada właściwości lecznicze. Obniża poziom cukru we krwi, leczy hemoroidy, zmniejsza bezsenność, bóle mięśniowe i migrenowe. Badania i stosowanie preparatów z czernidłaka kołpakowatego potwierdzają jego właściwości w leczeniu onkologicznym. Do niedawna błędnie uważano jego szkodliwość przy spożywaniu w połączeniu z alkoholem. Takie działanie ma swoje uzasadnienie w konsumowaniu innego gatunku, a mianowicie czernidłaka pospolitego - Coprinus atramentarius i czernidłaka błyszczącego - Coprinus micaceus. Grzyb saprofityczny. Inne nazwy to: bedłka kołpak, czubajka, kołpaczek, kołpak, sowa. Inne nazwy zwyczajowe: czarny kołpak, kapelusznik, czernidlak, psia bedłka, psia betka, psi grzyb, mierzwiak, czarniak, czarnulka, gnojówka, gnojak, gnojnik. |
| piśmiennictwo |
Komentarze
Brak komentarzy.
