Strona główna - artykuły
Dodano: 8 grudnia 2005
Najprostszym sposobem jest określanie wieku drzewa na podstawie okółków. Niektóre gatunki drzew po zakończeniu w danym roku wzrostu na wysokość, wytwarzają pączek wierzchołkowy otoczony u nasady przez okółek pączków bocznych. W następnym roku, pączek wierzchołkowy rosnąc przedłuża pęd główny, a pączki boczne tworzą gałęzie boczne ułożone w okółek. Tak liczba okółków na całej długości strzały jest wiekiem drzewa. Ta metoda sprawdza się głównie u młodych sosen. Dużo więcej doświadczenia wymaga określenie wieku świerka, jodły czy modrzewia, ponieważ gatunki te wytwarzają pędy boczne również między okółkami. Z upływem wieku gałęzie boczne obumierają i po ich odpadnięciu zostaje początkowo ślad po okółku, który z czasem zarasta. Wtedy określenie wieku tym sposobem jest niemożliwe.
Drugą metodą jest określanie wieku drzew na podstawie liczby słojów. W okresie życia drzewa, co roku powstaje nowy pierścień drewna zwany słojem. U gatunków iglastych słój jest wyraźny i składa się z cienkościennych komórek drewna wczesnego o zabarwieniu jasnym powstającego na wiosnę oraz grubościennych komórek drewna późnego o zabarwieniu ciemnym powstającego pod koniec wiosny i latem. Drzewa liściaste dzielimy na dwie grupy pod względem układu naczyń. Pierwsza z nich to gatunki pierścieniowonaczyniowe i jak sama nazwa wskazuje w drewnie wczesnym zgrupowane są komórki o dużym świetle, tworząc wyraźne pierścienie. Do tej grupy należy dąb, jesion i wiąz. Określenie wieku w tym przypadku jest stosunkowo łatwe.
Dużo trudniej wyróżnić słoje roczne u gatunków rozpierzchłonaczyniowych np. buka, lipy, olszy, brzozy, osiki i graba. Wyróżnienie słoja wymaga odpowiedniego barwienia drewna i używania lupy bądź mikroskopu. W lesie wiek drzewa na podstawie słojów możemy określić znajdując świeży pniak. Do liczby policzonych pierścieni należy dodać lata, które drzewo rosło do wysokości pniaka czyli dla sosny i modrzewia 1-3 lata, dla jodły i buka 3-6 lat.
W przypadku kiedy chcemy określić wiek na żywym drzewie, używamy świdra przyrostowego (Rys.). Świder składa się z trzech części: rurki mającej na końcu ostrze i spiralne nacięcie ułatwiające wkręcanie się w drzewo, z łyżki oraz rączki będącej jednocześnie futerałem. Aby pobrać próbkę należy wkręcić świder w drzewo. Następnie do rurki świdra wkładamy łyżkę. Po wykonaniu obrotu świdrem w lewo wyciągamy próbkę wraz z łyżką.
Wiek drzew można jeszcze określić na podstawie operatu urządzeniowego, w którego skład wchodzi księga opisu taksacyjnego drzewostanów. Opis taksacyjny zawiera dokładną charakterystykę każdego kawałka lasu (wydzielenia), jest w nim zawarty wiek drzewostanu. Jeżeli drzewostan odnowiono przez sadzenie to wszystkie drzewa mają podobny wiek. Oczywiście określenie wieku konkretnego drzewa w drzewostanie może być obarczone błędem, jednak ten błąd jest minimalny i wynosi kilka lat.
Jeżeli drzewostan odnowiono przez siew ten błąd może być duży wynoszący kilkanaście – kilkadziesiąt lat.
Wróć do listy artykułów
Drugą metodą jest określanie wieku drzew na podstawie liczby słojów. W okresie życia drzewa, co roku powstaje nowy pierścień drewna zwany słojem. U gatunków iglastych słój jest wyraźny i składa się z cienkościennych komórek drewna wczesnego o zabarwieniu jasnym powstającego na wiosnę oraz grubościennych komórek drewna późnego o zabarwieniu ciemnym powstającego pod koniec wiosny i latem. Drzewa liściaste dzielimy na dwie grupy pod względem układu naczyń. Pierwsza z nich to gatunki pierścieniowonaczyniowe i jak sama nazwa wskazuje w drewnie wczesnym zgrupowane są komórki o dużym świetle, tworząc wyraźne pierścienie. Do tej grupy należy dąb, jesion i wiąz. Określenie wieku w tym przypadku jest stosunkowo łatwe.
Dużo trudniej wyróżnić słoje roczne u gatunków rozpierzchłonaczyniowych np. buka, lipy, olszy, brzozy, osiki i graba. Wyróżnienie słoja wymaga odpowiedniego barwienia drewna i używania lupy bądź mikroskopu. W lesie wiek drzewa na podstawie słojów możemy określić znajdując świeży pniak. Do liczby policzonych pierścieni należy dodać lata, które drzewo rosło do wysokości pniaka czyli dla sosny i modrzewia 1-3 lata, dla jodły i buka 3-6 lat.
W przypadku kiedy chcemy określić wiek na żywym drzewie, używamy świdra przyrostowego (Rys.). Świder składa się z trzech części: rurki mającej na końcu ostrze i spiralne nacięcie ułatwiające wkręcanie się w drzewo, z łyżki oraz rączki będącej jednocześnie futerałem. Aby pobrać próbkę należy wkręcić świder w drzewo. Następnie do rurki świdra wkładamy łyżkę. Po wykonaniu obrotu świdrem w lewo wyciągamy próbkę wraz z łyżką.
Wiek drzew można jeszcze określić na podstawie operatu urządzeniowego, w którego skład wchodzi księga opisu taksacyjnego drzewostanów. Opis taksacyjny zawiera dokładną charakterystykę każdego kawałka lasu (wydzielenia), jest w nim zawarty wiek drzewostanu. Jeżeli drzewostan odnowiono przez sadzenie to wszystkie drzewa mają podobny wiek. Oczywiście określenie wieku konkretnego drzewa w drzewostanie może być obarczone błędem, jednak ten błąd jest minimalny i wynosi kilka lat.
Jeżeli drzewostan odnowiono przez siew ten błąd może być duży wynoszący kilkanaście – kilkadziesiąt lat.
 Świder przyrostowy gotowy do pracy |
 Budowa świdra przyrostowego (odgóry): rączka zarazem będąca futerałem, rurka ze spiralą na końcu do wkręcania w drzewo, łyżka do wyciągania próbek drewna, próbka pobrana z sosny z widocznymi słojami rocznymi. |
Marcin Żurkowski
