Rośliny

Roślina zielna lub półkrzew o silnym i niemiłym zapachu. Liście: za wyjątkiem górnych złożone z 3 listków (2 bocznych, mniejszych i 1 szczytowego większego o dłuższym ogonku, w zarysie eliptycznych lub podłużnie eliptycznych, ząbkowanych brzegiem; u podstawy liści występują jajowate w zarysie i brzegiem ząbkowane przylistki. Łodygi: liczne, rozgałęzione, wzniesione lub podnoszące się, pokryte długimi włoskami i gruczołkami Kwiaty: różowe z ciemniejszymi żyłkami, rzadko białe, zebrane na szczytach pędów w gęste kwiatostany groniaste; pojedyncze kwiaty pięciokrotne, wyrastają po 2 w kątach liści, długości 1,5-2 cm; kielich zrosłodziałkowy, rurkowaty, z 5 zaostrzonymi i do 3 razy dłuższymi od rurki ząbkami, pokryty gruczołkami i kosmatymi włoskami; korona z dłuższym od skrzydełek żagielkiem oraz dziobkowato zaostrzoną łódeczką. Okres kwitnienia: od lipca do września. Owoc: w postaci 2-3 nasiennego, długiego do 1 cm, jajowatego, lekko spłaszczonego i pokrytego włoskami strąka.

Roślina zielna o rozgałęzionym podziemnym kłączu, pokryta długimi, białymi włoskami.. Liście: złożone nieparzystopierzaście z 7-15 jajowatych lub lancetowatych listków, dolne ogonkowe, górne na coraz krótszych ogonkach do prawie siedzących, u ich nasady występują lancetowate, mniejsze od listków przylistki.. Łodyga: skrętolegle ulistniona, często czerwonawo nabiegła, zazwyczaj pojedyncza. Kwiaty: jasnożółte zebrane na szczytach pędów w zbite, 20-40 kwiatowe kwiatostany groniaste, które osadzone są na dłuższych od wspierających je liści szypułach; pojedyncze kwiaty pięciokrotne, prawie siedzące, do 11 mm długie; kielich zrosłodziałkowy, dzwonkowaty o szydlastych ząbkach, pokryty dłuższymi włoskami białymi i krótszymi czarnymi; korona z dłuższym od skrzydełek żagielkiem oraz łódeczką z długim ostrzem. Okres kwitnienia: od maja do sierpnia. Owoc: to wielonasienny, owłosiony i zaostrzony na szczycie strąk.

Roślina wieloletnia o podziemnym, pełzającym kłączu z licznymi korzeniami. Liście: w zarysie jajowate, pochwiasto obejmujące łodygę, pofałdowane, w liczbie od 3 do 5. Łodyga: mocna, sztywna, z pochwiastymi łuskami w nasadzie. Kwiaty: osadzone na szypułach w kątach liściokształtnych przysadek, występują przeważnie pojedynczo na szczycie łodygi, rzadko po 2-3; warżka barwy cytrynowożółtej z czerwonawymi plamkami wewnątrz, silnie „trzewiczkowato” rozdęta, do 3 cm długości, bez ostrogi; pozostałe działki okwiatu barwy kasztanowobrązowe, w zarysie lancetowate, do 9 cm długości, boczne szeroko rozchylone; zalążnia łukowato wygięta, do 3 cm długa. Okres kwitnienia: od maja do czerwca. Owoc: w postaci rozdętej i omszonej torebki, długiej do 3 cm.

Roślina wieloletnia z krótkim podziemnym kłączem. Liście: odziomkowe długoogonkowe, podwójnie trzylistkowe, o brzegu wciętym lub karbowanym, od spodu sino nabiegłe; łodygowe krótkoogonkowe, znacznie mniejsze i słabiej wcięte. Łodyga: niekiedy gruczołowato owłosiona, wzniesiona, zwykle rozgałęziona, skąpo ulistniona. Kwiaty: niebieskawe, rzadziej białe lub niebieskawoczerwone, długości 30-50 mm, zwisające na długich szypułkach; okwiat podwójny, pięciokrotny; działki kielicha podobne do płatków, długie do 2,5 cm, dość szybko odpadające; płatki z długą, na zewnątrz wygiętą, haczykowatą ostrogą, w której gromadzony jest nektar, długie do 3 cm; pręciki liczne, nieznacznie wystające z korony; słupki owłosione, w liczbie 5-6. Okres kwitnienia: od maja do lipca Owoc: typu mieszek, zakończony dzióbkiem, długości do 3 cm, wypełniony licznymi, czarnymi i lśniącymi nasionami.

Bylina o kłączu krótkim, pionowym i podziemnym. Liście: wyrastają pojedynczo, dzadziej po 2-3 z podziemnego kłącza; u podstawy liść dzieli się dychotomicznie na część płonną (asymilacyjną) i płodną (zarodnionośną); część asymilacyjna w zarysie jajowata do lancetowatej, całobrzega, mięsista i błyszcząca, klinowato zbiegająca nasadą wzdłuż długiego i wspólnego ogonka, barwy żółtozielonej; część zarodnionośna na długim ogonku, w formie wąskiego kłosa zarodnionośnego, długiego na 2,5 cm i szerokiego na 3-4 mm, zakończonego płonnym kończykiem. Łodyga: w postaci podziemnego kłącza. Zarodniki: dojrzewają od czerwca do sierpnia, rozwijają się w grubościennych (zbudowanych z kilku warstw komórek), licznych, żółtawych, stojących w 2 rzędach zarodniach, zrośniętych ze sobą bokami i pękającymi poprzeczną szczeliną.

Zimozielona krzewinka. Liście: małe, skrętolegle, rzadko osadzone na łodyżkach ciemnozielone górą, spodem białawe, brzegi blaszki podwinięte do spodu Łodyga: nitkowata pełzająca po podłożu. Kwiaty: czteropłatkowe, różowe, wyrastają w kątach liści na długich omszonych szypułkach, po 1-2 na łodyżce, płatki, wywinięte do góry, 8 pręcików, przytulonych do siebie pylnikami, otacza jeden słupek. Okres kwitnienia: od maja do lipca Owoc: kulista, pokryta woskiem, początkowo biała, w miarę dojrzewania czerwieniejąca lub brązowa jagoda, z czasem niemal przejrzysta.