Dodano: 0 0000
Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. Tło skrzydeł białe. Na skrzydle przednim znajduje się ciemny rysunek w postaci dwóch plamek leżących na wysokości komórki środkowej. Dolne skrzydło z szeroką ciemną smugą ciągnącą się od nasady po wewnętrznym brzegu skrzydła. U samic ciemny rysunek jest mocniej rozwinięty, ale mniej odgraniczony od tła. Górne skrzydło posiada wierzchołek skrzydeł pozbawiony łusek – prześwitujący – stąd nazwa motyla; u samic często ta przeźroczysta część skrzydła rozpościera się na całe górne skrzydło, tak, że tylko dwie ciemne plamki są wytworzone z łusek, a pozostała część skrzydła jest ich pozbawiona i prześwitująca. Spód skrzydeł podobnie ubarwiony tylko z mniejszą ilością łusek niż wierzch.
Niepylak mnemozyna, Parnassius mnemosyne (L.) | systematyka | Rząd: motyle (Lepidoptera) Podrząd: wędzidełkowce (Heteroneura) Nadrodzina: paziokształtne (Papilonoidea) Rodzina: paziowate (Papilionidae) Podrodzina: niepylaki (Parnasssinae) Rodzaj: niepylak (Parnassius) |
|
|---|---|---|
| wygląd | Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. Tło skrzydeł białe. Na skrzydle przednim znajduje się ciemny rysunek w postaci dwóch plamek leżących na wysokości komórki środkowej. Dolne skrzydło z szeroką ciemną smugą ciągnącą się od nasady po wewnętrznym brzegu skrzydła. U samic ciemny rysunek jest mocniej rozwinięty, ale mniej odgraniczony od tła. Górne skrzydło posiada wierzchołek skrzydeł pozbawiony łusek – prześwitujący – stąd nazwa motyla; u samic często ta przeźroczysta część skrzydła rozpościera się na całe górne skrzydło, tak, że tylko dwie ciemne plamki są wytworzone z łusek, a pozostała część skrzydła jest ich pozbawiona i prześwitująca. Spód skrzydeł podobnie ubarwiony tylko z mniejszą ilością łusek niż wierzch. | |
| występowanie | Gatunek o zasięgu europejsko-ałtajko-turańskim. W Europie Środkowej znany z całego łuku Karpat. Wykazany z 32 państw europejskich. Notowany jest we wszystkich krajach ościennych Polski. W Polsce znane stanowiska tego gatunku znajdują się w Sudetach, Pieninach, Beskidzie Sądeckim, Beskidzie Niskim, Bieszczadach, na Roztoczu, na Pogórzy Przemyskim, w Puszczy Białowieskiej, Kotlinie Biebrzy oraz na Mazurach w okolicy Olsztyna i pogranicza z Obwodem Kaliningradzkim. Motyl ten zasiedla środowiska otwarte. |
|
| pokarm | Gąsienice żerują na różnych gatunkach kokoryczy (Corydalis). | |
| ochrona | Gatunek podlega prawnej ochronie gatunkowej. Umieszczony jest na Czerwonej Liście Zwierząt Zagrożonych i Ginących z kategorią VU – gatunek umiarkowanie zagrożony oraz z tą sama kategorią w Czerwonej Księdze Zwierząt – Bezkręgowce. Umieszczony w Konwencji Berneńskiej – załącznik II, oraz Dyrektywie Siedliskowej Unii Europejskiej – aneks II. Zagrożenia Głównym zagrożeniem dla tego gatunku jest proces naturalnego zarastania miejsc jego występowania oraz proces sztucznego nasadzania lasów na terenach otwartych. Innym zagrożeniem jest nadmierne wyłapywanie tego gatunku przez kolekcjonerów, głownie w celach handlowych. Większość stanowisk występowania tego gatunku znajduje się w Parkach Narodowych (Pienińskim, Magurskim, Bieszczadzkim, Świętokrzyskim, Białowieskim i Biebrzańskim), co ma pozytywny wpływ na jego ochronę. Aby skuteczniej ochronić dziko żyjące populacje tego gatunku należałoby wprowadzić do jego ochrony zapis ochrony czynnej, wówczas można by było prowadzić zabiegi dotyczące ochrony siedlisk jego występowania – głownie mogłyby one polegać na wykaszaniu podrostów drzew i krzewów w biotopach gdzie zachodzi rozwój tego motyla. Należałoby się także zastanowić nad utworzeniem hodowli sztucznej i reintrodukcji tego gatunku w miejscach, gdzie wyginął. |
|
| biologia | Wczesną wiosną z jaja wychodzą młode gąsieniczki, które były w nich już w pełni ukształtowane i gotowe do wyjścia późną jesienią. Gąsienica czarna, owłosiona z rzędami pomarańczowych plamek po bokach ciała. Czas żerowania gąsienicy jest bardzo krótki, ponieważ kokorycz jest rośliną typowo wiosenną i po przekwitnięciu zanika (najczęściej nie ma jej już w połowie czerwca). Gąsienice bardzo szybko przybierają na wadze i często linieją, a warto dodać, że żerują tylko przy ładnej pogodzie. W pochmurne dni siedzą ukryte pod kamieniami i w ściółce. Gąsienica przepoczwarcza się na początku maja w luźnym kokonie na powierzchni ziemi. Poczwarka barwy brunatnożółtej. Pod koniec maja z poczwarek wychodzą motyle dorosłe. Samice, podczas gdy przystępują do składania jaj nie mogą już znaleźć roślin żywicielskich ponieważ kokorycz jako geofit wczesnowiosenny już dawno zanikła i schowała się pod ziemię czekając na kolejna wiosnę, lub jest już ona bardzo zmarniała. Z tego powodu samica składa jaja na kamieniach, fragmentach drewna, źdźbłach traw, ale w miejscach gdzie wiosną kolejnego roku będzie rosła kokorycz. Jaja leża w ten sposób od czerwca – lipca do wiosny kolejnego roku. Warto dodać, że na jesieni w jaju znajduje się w pełni ukształtowana gąsienica, ale opuszczenie przez nią osłonek jajowych pod koniec roku tuż przed zimowaniem występuje niezmiernie rzadko. Z reguły gąsieniczki wylęgają się dopiero wczesną wiosna kolejnego roku..
|
|
| piśmiennictwo |
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej.
Komentarze
Brak komentarzy.
