Zwierzęta

Ptak z daleka podobny do łyski, jednak jego sylwetka jest smuklejsza, kokoszka wydaje się „chudsza” od łyski. Jest to ptak upierzony szaroczarno, tylko podogonowe pióra ma kontrastowo białe. Po bokach ciała u kokoszki widać białe pręgowanie. Nad dziobem jaskrawo czerwona blaszka widoczna z daleka. Dziób również czerwony, zakończony żółto. Nogi koloru zielonkawego są długie i posiadają bardzo długie i wąskie palce. Młode ubarwione są szaro, brak jakichkolwiek kontrastowych kolorów. Dziób szary. Tylko podogonie i szyja częściowo białawe. Najbardziej widoczne są pisklęta, które na głowie-podobnie jak pisklęta łyski-mają czerwone ubarwienie skóry i niebieskawy nastroszony puszek

Kokoszka wodna, Gallinula chloropus

systematyka	Rząd: Żurawiowe (Gruiformes) Rodzina: Chruściele (Rallidae)
wygląd	Ptak z daleka podobny do łyski, jednak jego sylwetka jest smuklejsza, kokoszka wydaje się „chudsza” od łyski. Jest to ptak upierzony szaroczarno, tylko podogonowe pióra ma kontrastowo białe. Po bokach ciała u kokoszki widać białe pręgowanie. Nad dziobem jaskrawo czerwona blaszka widoczna z daleka. Dziób również czerwony, zakończony żółto. Nogi koloru zielonkawego są długie i posiadają bardzo długie i wąskie palce. Młode ubarwione są szaro, brak jakichkolwiek kontrastowych kolorów. Dziób szary. Tylko podogonie i szyja częściowo białawe. Najbardziej widoczne są pisklęta, które na głowie-podobnie jak pisklęta łyski-mają czerwone ubarwienie skóry i niebieskawy nastroszony puszek
występowanie	Ptak ten spotykany jest w całej Europie na niżu, oraz w centralnej Azji. Omija tereny północy Europy, oraz tereny górzyste. W Polsce łyska występuje w całym kraju, poza obszarami wysokogórskimi. Nie jest to ptak liczny, jednak wzrost liczebności notuje się na terenach zurbanizowanych, gdzie pojawiają się na silnie zeutrofizowanych zbiornikach (Warszawa, Śląsk). Kokoszka w całym kraju preferuje niewielkie zbiorniki wodne i bagienka z dużą ilością roślinności, silnie zarastające. Unika dużych jezior.
pokarm	Zbierane z roślinności nadwodnej i podwodnej drobne organizmy tj. ślimaki czy larwy owadów. W tym celu często kokoszka wyciąga z pod wody rośliny i dopiero je „objada”. Zjada też chętnie pączki, a także młode pędy traw. Niektóre źródła podają, że również chętnie zjada owoce, jeśli ma do nich dostęp.
gniazdo	Gniazdo to podstawa z roślin i patyczków, a w środku wysłane jest delikatnymi korzonkami i trawkami. Budują w zależności od pary oboje partnerzy, bądź tylko samiec. Dodatkowo powstają mniej precyzyjne gniazda, służące jako nocne lokum dla podrośniętych piskląt. Gniazda budowane są tuż nad wodą, lub w jej pobliżu. Czasami nawet są to pływające tratwy, ale zawsze są dobrze ukryte wśród turzyc i trzcin, czy traw na łące przy brzegu. Kokoszka, jeśli ma taką potrzebę może zbudować gniazdo nieco nad ziemią ulokowane w gęstych krzewach. Lęgi odbywają się dwa-trzy razy do roku. Pierwsze już w kwietniu. Jaja w liczbie 6 do 8 są koloru żółtawego z rdzawymi i ciemnobrązowymi plamkami. Wysiadywanie trwa ok. 20 dni i rozpoczyna się po zniesieniu 3 lub czwartego jaja.
ochrona	Gatunek uwzględniony w Dyrektywie Ptasiej, Art. 4.2 załącznik II. Ochronie podlegają także tereny istotne dla tych ptaków: starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nymphaeion, Potamion – Dyrektywa Siedliskowa, załącznik I. Objęty ochroną ścisłą w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 roku w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną (Dz U z 2004 r. Nr 220, poz. 2237 ze zm.) Status zagrożenia w Europie S, gatunek niezagrożony, którego status ochronny jest prawdopodobnie odpowiedni. Konwencja Berneńska: załącznik III. Zagrożenia: Pozyskiwanie trzciny do celów handlowych, zasypywanie niewielkich zbiorników wodnych, oczyszczanie ich dna z roślinności, pogłębianie stawów rybnych i niszczenie roślinności wodnej. Także sporym zagrożeniem jest norka amerykańska, niszcząca sporą część lęgów tego gatunku.
uwagi	Kokoszka zwana jest też kurką wodną z tego względu, że spotykamy ją na wodzie a nazwa Gallinula oznacza właśnie małą kurę - kurkę. W innych językach, np. rosyjskim, czy francuskim, kokoszka jest nazywana kurką pospolitą czy też kokoszką zielononogą od drugiego członu nazwy łacińskiej chloropus. W Olsztynie kokoszki bardzo łatwo obserwować na stawie w parku na Jakubowie. Para wodzi tam pisklęta co roku. Ptaki nie są płochliwe, chętnie wychodzą na brzeg oraz penetrują pobliskie zarośla. Wystarczy spokojnie siedzieć na ławce, żeby przypatrywać się tym ruchliwym ptakom.
biologia	Kokoszka chętnie zasiedla miejskie stawy i zbiorniki wodne w parkach. Wówczas przyzwyczaja się do ludzi i chętnie wychodzi na brzeg mimo ich obecności. Ptaki te są bardzo popularne w dużych miastach Europy. Pod Amsterdamem obserwowałam kokoszkę wodzącą pisklęta w oczku wodnym o rozmiarach kilku metrów kwadratowych, które znajdowało się w wypielęgnowanym ogrodzie przy siedzibie dużej firmy. Ptakom nie przeszkadzał ciągły ruch kilka metrów dalej na ulicy. Dzięki takim przystosowaniom populacja kokoszki w miastach wzrasta. W środowisku naturalnym kokoszka unika człowieka, ukrywając się w gęstej roślinności przybrzeżnej. Ptak ten chętnie żeruje na lądzie, zgrabnie poruszając się po trawie. Długie palce u nóg pozwalają kokoszce swobodnie penetrować szuwary i trzcinowiska, bez ryzyka wpadnięcia do wody. Kokoszka rozkłada palce szeroko, co pozwala na utrzymanie stopy na jak największej powierzchni pływających liści, czy kęp turzyc. Ptak ten również dobrze pływa i nurkuje. Pływając porusza głową rytmicznie w przód i w tył. Kokoszka odzywa się głownie nocą, są to przeciągłe okrzyki kruu, kjuur, a w przypadku strachu, bądź nawoływania kik, kik, ik ik. Zazwyczaj jeden zbiornik wodny zamieszkuje para kokoszek, jednak bywa, że samiec posiada dwie samice, bądź odwrotnie – samica posiada dwóch samców i kolejno wodzi im pisklęta. Układy te nie są do końca poznane i nie można tu mówić o typowej, czy niespotykanej sytuacji. Zanim jednak para dobierze się, wykonuje rytualną budowę gniazda, co pozwala ptakom ocenić zdolności partnera. Wówczas samiec i samica podrygują naprzeciwko siebie, podnoszą ogony i unoszą w dziobie trawki. Po czym ślą symboliczne gniazdko z tych kilku traw. Właściwe gniazdo budowane jest w późniejszym czasie. Młode przez około 2 tygodnie są karmione i pilnowane przez oboje, bądź jednego z rodziców. Jednak maluchy od razu po wykluciu potrafią pływać i nurkować. Ptaki odlatują od nas we wrześniu i październiku, zimę spędzają w zachodniej Europie. Cześć ptaków pozostaje w Polsce zachodniej na ciepłych zbiornikach wodnych przy fabrykach i zakładach produkcyjnych. Wówczas zbierają się w stadka. Wracają już w marcu i kwietniu. Wędrują tylko nocą.
piśmiennictwo