Dodano: 31 lipca 2007
Muszla bardzo duża, kulista, z wyraźną, stożkowatą skrętką. Barwa muszli jest brązowa z ciemniejszymi, słabo wyraźnymi pasami, zdarzają się także osobniki bez pasów na muszli. Dołek osiowy muszli może być widoczny, ale często jest zasłonięty przez fałd wargi muszli. Warga gruba i dużo jaśniejsza od reszty muszli.
W okolicy wargi muszli u żywego ślimaka widać silnie zgrubiałą część płaszcza z otworem prowadzącym do jamy płucnej. Ciało ślimaka: noga i głowa jasnobrązowe o powierzchni dość chropowatej.
W okolicy wargi muszli u żywego ślimaka widać silnie zgrubiałą część płaszcza z otworem prowadzącym do jamy płucnej. Ciało ślimaka: noga i głowa jasnobrązowe o powierzchni dość chropowatej.
Ślimak winniczek, Helix pomatia | systematyka | Typ: mięczaki (Mollusca) Gromada: brzuchonogi (Gastropoda) Podgromada: płucodyszne (Pulmonata) Rząd: trzonkooczne (Stylommatophora) Rodzina: ślimakowate (Helicidae) Podrodzina: ślimaki (Helicinae) Rodzaj: ślimak (Helix) Gatunek: ślimak winniczek (Helix pomatia) |
|
|---|---|---|
| wygląd | Muszla bardzo duża, kulista, z wyraźną, stożkowatą skrętką. Barwa muszli jest brązowa z ciemniejszymi, słabo wyraźnymi pasami, zdarzają się także osobniki bez pasów na muszli. Dołek osiowy muszli może być widoczny, ale często jest zasłonięty przez fałd wargi muszli. Warga gruba i dużo jaśniejsza od reszty muszli. W okolicy wargi muszli u żywego ślimaka widać silnie zgrubiałą część płaszcza z otworem prowadzącym do jamy płucnej. Ciało ślimaka: noga i głowa jasnobrązowe o powierzchni dość chropowatej. |
|
| występowanie | Winniczek zamieszkuje środkową i południowo-wschodnią Europę. Na zachód Europy dociera do granic Francji. W Polsce jego pierwotne rozsiedlenie obejmowało tereny południowe i południowo-wschodnie. Dzięki szybkiej ekspansji skolonizował on jednak cały obszar kraju. Winniczka najłatwiej spotkać w miejscach wilgotnych, ciepłych i zacienionych. Można je więc znaleźć parkach, ogrodach, na starych cmentarzach, w zaroślach miejskich i lasach liściastych. Preferuje on podłoże wapienne. Ślimaki te bardzo chętnie wnikają do nowo powstałych środowisk synantropijnych, przez co w kilka lat po założeniu ogródka będziemy mieli w nim na pewno winniczki, które w dodatku bardzo chętnie zjedzą nam niektóre z roślin. |
|
| tryb życia | Winniczki staja się najbardziej aktywne po deszczach i w dni wilgotne, ale ciepłe. Okres najwyższej aktywności dobowej przypada u tego gatunku na godziny nocne i poranne. | |
| pokarm | Winniczki spożywają różnego rodzaju pokarmy roślinne. Młode osobniki są kanibalami – zjadają jaja swojego gatunku oraz rzadko młodsze i słabsze osobniki. | |
| ochrona | W Polsce ślimak winniczek podlega ochronie częściowej. Można go zbierać jedynie w okresie od 1 do 31 maja i tylko osobniki o średnicy muszli ponad 30 mm. Aby w zgodzie z prawem zbierać winniczki do celów handlowych należy mieć zezwolenie wojewody wydawane przez Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody. Nie obserwuje się specjalnych zagrożeń dla ślimaka winniczka, stan jego populacji w kraju wydaje się stabilny, nawet mimo jego zbierania. Jedynym, dużym zagrożeniem jest bezmyślne wypalanie traw w okresie wiosennym. |
|
| uwagi | Winniczek najprawdopodobniej w okresie średniowiecza skolonizował północna część kraju, podobnie jak i zachodnie regiony Europy. Sprzyjało temu migrowanie tego gatunku wraz z mnichami, którzy hodowali winniczki w celach konsumpcyjnych. Nazwa winniczka pochodzi od tego, że na południu Europy gatunek ten bardzo chętnie zasiedla stare winnice. Dorosłe winniczki w sprincie uzyskują ogromną szybkość – nawet do 8 – 9 cm na minutę, co w przeliczeniu daje około 5 metrów na godzinę :). Winniczki stanowią ważny element kulinarny. Spożywane były już w starożytnym Rzymie, gdzie uważano winniczki za środki lecznicze i afrodyzjaki. W Polsce ślimak ten był hodowany już w XII wieku. Rozkwit spożycia winniczka w Polsce przypada na czasy królów i wielkich uczt na worach magnackich – XVII – XVIII wiek. Bardzo chętnie winniczki były hodowane przy klasztorach, ponieważ można je było jeść w okresach postu, gdyż nie uważano ich za mięso. W XX wieku spożycie winniczka spadło bardzo drastycznie. Obecnie większość zbieranych w naszym kraju ślimaków jest eksportowana do Francji |
|
| biologia | W ciągu roku winniczki aktywne są tylko od maja do września. Pozostały okres roku spędzają w hibernacji. Pod koniec września ślimak wyszukuje dogodne miejsce do zimowania (najczęściej w powierzchniowej warstwie gleby lub pod ściółką). Otwór w muszli zostaje zasklepiony specjalnym wieczkiem (epifragmą), które chroni ciało ślimaka schowane w muszli przed wysychaniem i atakiem drapieżników. Epifragma zapewnia jednak ślimakowi możliwość oddychania. Wybudzanie ze snu zimowego następuje po serii ciepłych i deszczowych wiosennych dni. Najczęściej ma to miejsce już w trzeciej dekadzie kwietnia. Po wybudzeniu winniczki przystępują do intensywnego żerowania. W maju rozpoczyna się okres rozrodu. Ślimaki łączą się wówczas w pary w celu zapłodnienia. Winniczek jest gatunkiem hermafrodytycznym, tzn. w jednym organizmie znajduje się w pełni wykształcony układ rozrodczy męski i żeński, więc o osobniku można mówić zarówno jak o samcu jak i o samicy. W związku z niemożliwością zapłodnienia w obrębie jednego organizmu musi nastąpić zapłodnienie krzyżowe pomiędzy dwoma osobnikami. Sam moment zapłodnienia poprzedzają zaloty. Winniczki podnoszą swoje stopy do pozycji pionowej i starają się przylgnąć nimi jak najmocniej do siebie, wygląda to tak jakby uprawiały jakiś taniec. Tuż przed sama kopulacją, w celu pobudzenia w ciało partnera jest wbijana strzałka miłosna – wapienny pręcik, który jest częścią męskiego układu rozrodczego. Pręcik ten jest następnie z ciała usuwany dzięki skurczom specjalnych mięśni. Jaj w ilości kilkudziesięciu sztuk są składane w specjalnie wykopanych dołkach. Zważając na ogólna powolność tych zwierząt kopanie norki i składanie jaj może trwać nawet ponad dobę. Jaja znajdują się w wapiennych otoczkach. Czas trwania stadium jaj wynosi około 3 – 4 tygodnie. Młode, świeżo wylęgłe ślimak, o średnicy muszli około 4 – 5 mm zjadają swoje osłonki jajowe. W początkowym okresie życia są kanibalami i nie gardzą innymi jajami, które nie zdążyły się jeszcze wykluć oraz młodszym, często słabszym rodzeństwem. Roczny przyrost ślimaka jest niewielki. Dojrzałość płciową uzyskują one w po około 3 latach od wylęgu. W niewoli dożywają 10 lat, w środowisku naturalnym jedynie 5 – 6 lat.
|
|
| piśmiennictwo |
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej.
Komentarze
Amadeus postmaster@yahoo.com
3 czerwca 2013
Winniczki... nie są...ładne? Przecież to urocze ślimaki, piękne, duże i takie... dostojne.
Bożena Bednarowska bozena_dom@op.pl
27 maja 2013
Witam, dostałam w prezencie winniczka, średnica muszli około 4,5 cm.Wiem jak go hodować, ale nigdzie nie dowiedziałam się, jak sprawdzić ile ma lat.Pozdrawiam
FlakyLover112 htfnews@gmail.com
15 czerwca 2011
Och, jak żal mi winniczków zabijanych przez głupie dzieci... Nawet jeżeli są niezbyt ładne... To też żywe zwierzęta! :(
