Dodano: 22 marca 2007
Barwna, kontrastowo ubarwiona kaczka, mniejsza od popularnej u nas krzyżówki. Jej cechą charakterystyczną są dwie środkowe sterówki u samca, bardzo długie i wąskie, na kształt widełek. Upierzenie zmienne, ponieważ kaczka przechodzi 4 pierzenia rocznie i po każdym jest nieco inaczej ubarwiona. Skupię się zatem na szacie zimowej, jaką widujemy u tych kaczek, kiedy spotykamy je w Polsce w okresie zimowym.
Samiec w tym okresie ma białą głowę z brązowym nalotem po bokach, oraz czarnymi policzkami i bokiem szyi. Pierś czarno-brązowa, boki ciała, grzbiet i środkowe sterówki oraz lotki w tym samym kolorze. Brzuch szary, szara część piór na bokach pleców, powyżej skrzydeł. Pióra na bokach pleców są wydłużone i stanowią u samca dodatkową ozdobę, układając się po bokach na wzór pazurków. Dziób na czubku czarny, w połowie czerwony i u nasady znowu czarny. Samiczka nie ma widełek na ogonie, głowę ma białą z czarna czapeczką i policzkami. Resztę ciała ma ubarwioną rudo-brązowo z czarnym cętkowaniem, brzuch szary. Dziób ciemnoszary, dość krótki, po bokach lekko zaokrąglony do dołu. Oczy u lodówki są brązowe z białym obrzeżeniem.
Samiec w tym okresie ma białą głowę z brązowym nalotem po bokach, oraz czarnymi policzkami i bokiem szyi. Pierś czarno-brązowa, boki ciała, grzbiet i środkowe sterówki oraz lotki w tym samym kolorze. Brzuch szary, szara część piór na bokach pleców, powyżej skrzydeł. Pióra na bokach pleców są wydłużone i stanowią u samca dodatkową ozdobę, układając się po bokach na wzór pazurków. Dziób na czubku czarny, w połowie czerwony i u nasady znowu czarny. Samiczka nie ma widełek na ogonie, głowę ma białą z czarna czapeczką i policzkami. Resztę ciała ma ubarwioną rudo-brązowo z czarnym cętkowaniem, brzuch szary. Dziób ciemnoszary, dość krótki, po bokach lekko zaokrąglony do dołu. Oczy u lodówki są brązowe z białym obrzeżeniem.
Lodówka, Clangula hymealis | systematyka | Rząd: blaszkodziobe (Anseriformes) Rodzina: kaczkowate (Anatidae) Plemię: kaczki nurkujące, grążyce (Aythyini) |
|
|---|---|---|
| wygląd | Barwna, kontrastowo ubarwiona kaczka, mniejsza od popularnej u nas krzyżówki. Jej cechą charakterystyczną są dwie środkowe sterówki u samca, bardzo długie i wąskie, na kształt widełek. Upierzenie zmienne, ponieważ kaczka przechodzi 4 pierzenia rocznie i po każdym jest nieco inaczej ubarwiona. Skupię się zatem na szacie zimowej, jaką widujemy u tych kaczek, kiedy spotykamy je w Polsce w okresie zimowym. Samiec w tym okresie ma białą głowę z brązowym nalotem po bokach, oraz czarnymi policzkami i bokiem szyi. Pierś czarno-brązowa, boki ciała, grzbiet i środkowe sterówki oraz lotki w tym samym kolorze. Brzuch szary, szara część piór na bokach pleców, powyżej skrzydeł. Pióra na bokach pleców są wydłużone i stanowią u samca dodatkową ozdobę, układając się po bokach na wzór pazurków. Dziób na czubku czarny, w połowie czerwony i u nasady znowu czarny. Samiczka nie ma widełek na ogonie, głowę ma białą z czarna czapeczką i policzkami. Resztę ciała ma ubarwioną rudo-brązowo z czarnym cętkowaniem, brzuch szary. Dziób ciemnoszary, dość krótki, po bokach lekko zaokrąglony do dołu. Oczy u lodówki są brązowe z białym obrzeżeniem. |
|
| występowanie | Jest to ptak lęgowy wybrzeży i wysp dookoła bieguna północnego, występuje w górach i tundrze, począwszy od północy Półwyspu Skandynawskiego. Zimuje na Bałtyku, oraz u wybrzeży Anglii, Islandii i Skandynawii. W Polsce kaczka ta jest spotykana licznie u wybrzeży Bałtyku w okresie od października do kwietnia. W pobliżu brzegów liczy się do 15 000 osobników w jednym miejscu. Jednak więcej ptaków przebywa w głębi morza i nie obserwujemy ich na co dzień. Obserwowana pojedynczo również w głębi kraju, np na zbiornikach zaporowych Wielkopolski i Śląska, czy na Sanie. | |
| pokarm | Wszystko, co da się złowić pod wodą. Małże, larwy owadów, skorupiaki i małe rybki. Bywa, że lodówki podbierają ryby z sieci rybackich, często przypłacając to życiem, ponieważ kaczka zaplątana w sieci nie ma szans na przeżycie. W okresie letnim dietę urozmaica również roślinność nadwodna i owady lądowe, głównie ich larwy. | |
| gniazdo | W maju i czerwcu lęgi zakładane są przy małych zbiornikach wodnych, często w górach. ukryte w trawie i czasami otoczone kamieniami. W środku wysłane piórami puchowymi samicy. Wysiaduje samica prawdopodobnie 24 dni. Jaja w liczbie 5-12 są koloru szarozielonego. Samiec w tym okresie pilnuje samicy, nocą żerują wspólnie na wodzie. Niektóre samce jednak opuszczają samicę i przemieszczają się powoli na zimowiska. Pisklęta są zagniazdownikami i gdy młode podrosną samica prowadzi je na wody morskie. | |
| ochrona | Gatunek uwzględniony w Dyrektywie Ptasiej, Art. 4.2 załącznik II. Ochronie podlegają także tereny istotne dla tych ptaków: piaszczyste ławice podmorskie, ujścia rzek, duże, płytkie zatoki i skaliste dna morskie – Dyrektywa Siedliskowa, załącznik I. Objęty ochroną ścisłą, wymagający ochrony czynnej w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 roku w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną (Dz U z 2004 r. Nr 220,poz. 2237 ze zm.) Status zagrożenia w Europie S, gatunek niezagrożony, którego status ochronny jest prawdopodobnie odpowiedni. Konwencja Berneńska: załącznik III, konwencja Bońska: załącznik II. Zagrożenia: W strefie tundry w okresie lęgowym lodówka nie jest w szczególny sposób zagrożona. Jednak na zimowiskach giną ich setki tysięcy. Aby w Polsce chronić lodówki przed wyginięciem należy zaprzestać stawiania rybackich sieci stawnych. W tych sieciach rocznie u wybrzeży Bałtyku ginie co najmniej kilkanaście tysięcy ptaków rocznie. Dodatkowo zanieczyszczenie wód, szczególnie substancjami ropopochodnymi powoduje sklejanie piór u kaczek, które zdychają z przemarznięcia, lub opijają się zanieczyszczonej wody i chorują. Wszelkie nagłe zmiany płytkich zatok morskich powodowanych wydobywaniem piasku morskiego, stawianiem elektrowni wiatrowych, czy budowaniem platform do wydobywania ropy powodują, że ptaki nie maja gdzie zimować i pobierać pokarmu. Ochrona tych miejsc, to podstawowa forma ochrony tych ptaków. |
|
| uwagi | Ze względu, na to, że lodówki zimują w dużych stadach i w ograniczonym terenie, w razie katastrofy związanej z zanieczyszczeniem wód giną masowo. Nazwa łacińska lodówki sugeruje, że jest to ptak zwany „zimowym krzykaczem”. W języku rosyjskim lodówka to morianka, natomiast w angielskim po prostu long-tailed duck. |
|
| biologia | Jako, że ptaki te przebywają w Polsce tylko w okresie zimy, nie jesteśmy w stanie obserwować na bieżąco ich zachowań w okresie lęgowym. Wiemy zatem na ich temat bardzo niewiele. W czasie zimowym na morzu odbywają się gody, samce wówczas ganiają się ze sobą, uganiają się za samiczkami oraz wydają charakterystyczne odgłosy. Jeszcze w tym samym okresie dobierają się w pary i dopiero odlatują na północ. Przebywają w odludnych terenach, gdzie zajmują malutkie zbiorniki wodne, jeziorka i stawy, najchętniej w górach. Zatem lodówki dzielą swój czas na lęgowy w głębi lądu i na poza lęgowy na morzu. Ptaki te bardzo dobrze nurkują (do 2 minut), pod woda płyną z lekko rozłożonymi skrzydłami. Potrafią wprost z podwody wzbić się w powietrze i odwrotnie – zanurkować pod wodę od razu z lotu. Wielu autorów opisuje ich głos i są oni bardzo rozbieżni w jego ocenie. Jedni twierdza, że to nieprzyjemne nawoływanie podobne do płaczu dziecka, lub nawoływania tonącego człowieka, inni twierdza, że to bardzo miłe dla ucha „auuuuauulik”.
|
|
| piśmiennictwo |
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej.
Komentarze
Brak komentarzy.
