Dodano: 7 września 2006
Muszla jajowata, w zarysie prostokątna. Wierzchołki słabo wystające. Krawędź grzbietowa muszli wygięta ku górze, natomiast krawędź brzuszna jest równomiernie łukowato wygięta. Przedni i tylni koniec szeroko zaokrąglone. Muszle tego małża są wyraźnie grubościenne i dość wypukłe na bokach.
Powierzchnia zewnętrzna gładka z bardzo delikatnie zaznaczonymi liniami przyrostu.
Powierzchnia wewnętrzna muszli gładka, odciski mięśni z reguły dobrze widoczne.
Powierzchnia zewnętrzna gładka z bardzo delikatnie zaznaczonymi liniami przyrostu.
Powierzchnia wewnętrzna muszli gładka, odciski mięśni z reguły dobrze widoczne.
Skójka gruboskorupowa, Unio crassus | systematyka | Gromada: małże (Bivalvia) Podgromada: Paleoheterodonta Rząd: skójki (Unionoida) Nadrodzina: skójki (Unionoidea) Rodzina: skójkowate (Unionidae) Rodzaj: skójka (Unio) Gatunek: skójka gruboskorupowa (Unio crassus) |
|
|---|---|---|
| wygląd | Muszla jajowata, w zarysie prostokątna. Wierzchołki słabo wystające. Krawędź grzbietowa muszli wygięta ku górze, natomiast krawędź brzuszna jest równomiernie łukowato wygięta. Przedni i tylni koniec szeroko zaokrąglone. Muszle tego małża są wyraźnie grubościenne i dość wypukłe na bokach. Powierzchnia zewnętrzna gładka z bardzo delikatnie zaznaczonymi liniami przyrostu. Powierzchnia wewnętrzna muszli gładka, odciski mięśni z reguły dobrze widoczne. |
|
| ubarwienie | Ubarwienie muszli mniej zróżnicowane niż u innych skójek: od oliwkowobrunatnego po ciemnobrunatne. | |
| występowanie | Małż spotykany w wodach płynących o piaszczystym lub piaszczysto-żwirowym dnie. Preferuje wody czyste. Jest gatunkiem wybitnie reofilnym, a ze względu na preferencje do bardzo czystych jest doskonałym wskaźnikiem jakości wód powierzchniowych.
Skójki gruboskorupowe najczęściej siedzą zagrzebane w mule, piasku lub osadach dennych wystawiając tylko nad powierzchnię tylny koniec ciała z syfonami. Rozmieszczenie skójki gruboskorupowej obejmuje region od Europy zachodniej po Syberię i Azję Mniejszą. Nie stwierdzono jej na Wyspach Brytyjskich i Półwyspie Apenińskim. W Polsce znana z terenów nizinnych i wyżynnych. Najliczniejsze populacje występują na Pomorzy i w Małopolsce. Dość liczna jest także w dolinie Bugu i na Pojezierzu Mazurskim i Podkarpaciu. |
|
| rozród | Z literatury wiadomo, że małż ten odbywa rozród wiosną i latem. Jaja są składane są przez samicę do komory skrzelowej. W tym czasie samce, przez syfon wyrzucają wraz z wodą nasienie, które następnie wraz z wodą dostają się do komory skrzelowej samic, gdzie następuje zapłodnienie. Zapłodnione jaja przebywają w komorze skrzelowej do początków sierpnia, kiedy to wylegają się z nich larwy nazywane glochidiami. Wyrzucane przez samicę partiami larwy są pasożytnicze i musza następnie znaleźć żywiciela. Jedynymi żywicielami są gatunki ryb, głównie: karpiowate, okoniowate i ciernikowate. Glochidia przyczepiają się do skóry i skrzeli ryb i następnie zostają otorbione przez tkanki żywiciela. W takim stadium larwy pozostają około 1,5 – 2 miesiące. W tym czasie w powstałej cyście larwa przechodzi przeobrażenie do młodej skójki, odżywiając się wówczas tkankami ryby i leukocytami, które są przez organizm ryby kierowane w miejsce inwazji pasożyta. Młode skójki opuszczają cystę i opadają na dno, gdzie żyją już samodzielnie jako młode małże. Dzięki dużej aktywności w przemieszczaniu się ryby, skójki zapewniają sobie dość dobrą dyspersję na duże odległości. Działa to także pozytywnie na populacje małży, ze względu na fakt przeciwdziałania nadmiernemu zagęszczeniu tych organizmów w środowisku. | |
| ochrona | Skójka gruboskorupowa jest prawnie chroniona i umieszczona na Czerwonej Liście z rangą EN – gatunek silnie zagrożony. Ponadto jest umieszczona na na 2000 IUCN/WCMC Global Red List of Threatened Species as LR/cd. Objęta jest również Dyrektywą Siedliskową Unii Europejskiej (załącznik II i IV). W Polsce występuje w granicach obszarów chronionych Natura 2000: Bieszczady, Dolina Krąpieli, Dolina Jasiołki, Cedron, Jar Rzeki Raduni, Kurze Grzędy, Lasy w dolinach Brdy i Wdy, Ostoja Nadbużańska, Ostoja Nidziańska, Ostoja Suwalska, Ostoja Wielkopolska, Ostoja Wigierska, Pojezierze Myśliborskie, Przełomowa Dolina Narwi, Puszcza Drawska, Staniszewskie Błoto, Ujście Odry i Zalew Szczeciński, Wolin i Uznam (ZAJĄC K.). Na terenie kraju nie powołano na razie żadnego obszaru specjalnego dla ochrony tego małża. Zagrożenia gatunku: Liczebność tego małża w Polsce w ostatnich latach ulega bardzo silnemu zmniejszeniu, ze względu na fakt chemicznego zanieczyszczenia wód, na które gatunek ten szybko reaguje wycofując się z takich zbiorników. Skójki gruboskorupowe są bardzo wrażliwe na skażenie wody jonami amonowymi i azotanowymi, które mogą dostawać się do wody z przemysłu chemicznego czy nadmiernego nawożenia gleb mieszankami azotowymi. Negatywny wpływ na populacje tego małża ma także wpływ melioracji i regulacja koryt rzecznych, która prowadzi do wycofywania się tego gatunku z tak przekształconych cieków. Potencjalne szkody może wyrządzać także gospodarka rybacka, poprzez niezarybianie zbiorników wodnych – brak wówczas żywicieli dla larw tego małża; lub poprzez zarybianie nowymi gatunkami ryb, które nie są naturalnymi żywicielami glochidiów. Aby ochronić populacje skójki gruboskorupowej wskazane jest objęcie ochroną odcinków rzek, w których małż ten występuje jeszcze w dużych populacjach. Należy także prowadzić w sposób zrównoważony gospodarkę rolną i zabiegi hydrotechniczne na rzekach. Ważnym elementem ochrony skójek, podobnie jak i innych gatunków zwierząt jest szeroka akcja społeczna mającą na celu uświadomienie społeczeństwa, w szczególności osób i podmiotów związanych bezpośrednio z gospodarka wodną, rolna i rybacką. Ze względu na fakt słabego poznania rozmieszczenia skójki w Polsce powinno się przeprowadzić badania podstawowe mające na celu odnalezienie nowych populacji tego gatunku, a w miejscach ich występowania prowadzić monitoring stanu populacji tego gatunku. Skójka gruboskorupowa jest gatunkiem występującym w siedliskach z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej Unii Europejskiej – nizinnych i podgórskich rzekach ze zbiorowiskami włosieniczników (Ranunculetum fluitanitis, Ranunculo-Callitrichetum hamulatae, Ranunculo-Sietum erecto-submersi), w związku z tym występowanie w takich siedliskach może wpływać pozytywnie na ochronę skójek poprzez automatyczna ochronę siedlisk. |
|
| uwagi | Nazwa skójki gruboskorupowej pochodzi od bardzo silnie zgrubiałych ścian muszli w porównaniu do innych gatunków skójek w Polsce. Skójka gruboskorupowa jest możliwa do pomylenia z innymi gatunkami skójek żyjącymi w Polsce, jednak na typowych okazach można łatwo i bez problemów odnaleźć cechy pozwalające na identyfikacje tego gatunku. Nie ma natomiast możliwości pomylenie skójki ze szczeżujami, ze względu na występowanie na muszli szczeżui charakterystycznego żagielka. Chcąc wiedzieć więcej zobacz: Klucz do oznaczania skójek na głównej stronie małży.
|
|
| piśmiennictwo |
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej.
Komentarze
wiktorek11 wiktor-kolodziej@wp.pl
9 stycznia 2007
Bardzo dziękuje za informację!!:*:)
olcia poliloli1@vp.pl
12 grudnia 2006
super info
