Dodano: 4 listopada 2004
Bauda powstała przez połączenie Dony, Duny (niem. Donne – górny bieg Baudy) i Wieprzy.
Wodą z Bały zasilano Kanał Kopernika, który przekopano do Fromborka. Stanowił on sztuczną, lewą odnogę rzeki. Początek kanału znajduje się na wysokości Bogdan.
Po niemiecku Bauda nazywana jest Baude, Baute (1595), Bawde (1430), Bawda (1374), Bawia (1318) (Leyding 1959).
Bauda, Dona | klasa czystości | Ilość zanieczyszczeń niesionych do Zalewu Wiślanego w 1999r. wg badań WIOŚ: 366,1 BZT5 ton/rok; 258,8 Ncałk. ton/rok; 24,7 Pcałk. ton/rok przy przepływie 2,7 Qśr. |
|---|---|
| źródła | Okolice Milejewa z wysokości 197 m n.p.m. na Wysoczyźnie Elbląskiej. |
| dorzecze | 361 km2. |
| dopływy |
Opracował: Robert Kostecki z Pasłęka |
| ujście | Zalew Wiślany. |
| dodatkowe informacje | Rzeka przepływa przez chronione obszary, do których zaliczyć można: Pióropusznikowy Jar, Młynarski Obszar Chronionego Krajobrazu i Obszar Chronionego Krajobrazu Rzeki Baudy. Bauda powstała przez połączenie Dony, Duny (niem. Donne – górny bieg Baudy) i Wieprzy. Wodą z Bały zasilano Kanał Kopernika, który przekopano do Fromborka. Stanowił on sztuczną, lewą odnogę rzeki. Początek kanału znajduje się na wysokości Bogdan. Po niemiecku Bauda nazywana jest Baude, Baute (1595), Bawde (1430), Bawda (1374), Bawia (1318) (Leyding 1959). |
| piśmiennictwo | |
| lokalizacja |
Komentarze
Kisiel Krzysztof kis111vp.pl
11 lipca 2005
Moze Młynary to małe miasteczko ale to jest wszystkim tym co na świecie najlepsze. Młynary to miasto historii, warto zajrzec tu do szkoly. jesli bym miał sie z tąd wyprowadzać to prędzej bym sie zabił!
Wojciech Knitter w_knitter@poczta.onet.pl
6 maja 2005
Pani Justyno bardzo podoba mi się Pani entuzjazm i sposób w jaki opisuje Panie okolice Młynar i rzeki Baudy. Na imię mam Wojtek i pochdzę z Gdańska, od paru lat podróżuje po bliższych i dalszych okolicach. Zaczynam od podróży palcem po mapie a później staram się wsiąść w samochód i wyjechać w dane miejsce. Upodobałem sobie Powiśle, Żuławy i Warmię. Znam okolice Morąga, Małdyt ,Ostródy, Prabut i innych miast. Choć we Fromborku już byłem to zupełnie nie znam jego okolic. Ciekawi mnie też sama rzeka i możliwości odbycia na niej jakiegoś spływu. Czy może mi Pani wskazać jakieś adresy lub telefony do punktów turystycznych lub wyporzyczalni kajaków?
Wojciech Knitter
Justyna Strzelecka strzelanna@poczta.onet.pl
10 sierpnia 2002
Praca konkursowa
Młynary są dla mnie drugą Ojczyzną, chociaż moje korzenie sięgają daleko na południe kraju. Tu się wychowałam i tu mam zamiar spędzić całe swoje życie. Na pewno zastanawiacie się dlaczego? Po prostu urzekły mnie krajobrazy okolic Młynar. W moim małym miasteczku najbardziej podoba mi się rzeka Bauda, przy której stoją ruiny starego młyna. Wybrałam się z moim tatą w podróż od źródła do ujścia Baudy.
Bauda wypływa w rejonie Milejewa z wysokości 197 m n.p.m. na Wysoczyźnie Elbląskiej i jest największą rzeką wysoczyzny. Niemcy nazywali rzekę Dona, od księcia Dony ze Słobit. Rzeka od swojego źródła płynie w kierunku południowym mijając Sokolnik, z dala zerkając na Kwietnik i Zaścianki. Na swej drodze mija pola, lasy i bagna. W okolicy Sokolnika rzeka płynie przez wąwozy, które sprawiają, że czas w nich się zatrzymał. Rzeka i roślinność żyje bez ingerencji ludzi. Płynie przez rezerwat przyrody; Pióropusznikowy Jar. Dojść tam mogą tylko wprawni turyści, gdyż teren jest górzysty i trudny.
Bauda swój kierunek zmienia w okolicach mojego miasteczka, wijąc się w lesie sosnowo - bukowym i zmierza na północ do Zalewu Wiślanego. Płynie przez Kraskowo, Stare i Nowe Sadłuki, obok Jędrychowa, przez Baranówkę, obok Bogdan i Fromborka.
Wpływa do Zalewu Wiślanego i miesza się z innymi wodami. Odwadnia wielkie połacie ziem położonych w jej dorzeczu. Dorzecze ma powierzchnię 361 km2 . Jej urok można podziwiać na długości 59 km. W dorzeczu Baudy znajduje się Młynarski Obszar Chronionego Krajobrazu i Obszar Chronionego Krajobrazu Rzeki Baudy. Obszar chroniony występuje wzdłuż zlewiska Baudy. W okolicach Błudowa wpływa do niej mała rzeczka Okrzejka. Prawe dopływy Baudy to: Gardynka, Kraskowo i Wierzenka.
Bauda, płynąc przez Młynary poruszała koło młyńskie przez kilka wieków. Pan Tadeusz Balicki mówi, że pierwsze wzmianki o istnieniu młyna pochodzą z XV wieku. W Młynarach młyn wodny czynny był do 1946 r. Do poruszania koła wodnego była wbudowana tama, która spiętrzała wodę z jednej strony, a z drugiej strony był staw jako zbiornik rezerwowy, do którego spływała woda ze wzniesień i pól. Do młynarskiego młyna przyjeżdżali rolnicy z okolicznych powiatów. Dzięki temu w Młynarach tętniło życie.
Obecnie od kilku lat władze naszej gminy myślą o wykonaniu zapory na Baudzie. Spiętrzona woda może służyć do poruszania elektrowni, młyna oraz jako wspaniałe kąpielisko, którego brak. Dzięki temu przedsięwzięciu, Młynary stałyby się, atrakcją dla turystów i wiele mieszkańców znalazłoby upragnioną pracę.
Wędrując uliczkami Młynar każdy może znaleźć urocze miejsce. Jednym z nich jest tzw. "Kaczy dołek", gdzie co roku dają swe koncerty zespoły folklorystyczne z Litwy, Ukrainy i Białorusi. Starzy i młodzi mieszkańcy bawią się przy muzyce.
Zmierzając w kierunku Baudy, podziwiałam piękne, stare drzewa. Kiedyś w tym miejscu słuchając szumu fal rzeczki wypoczywali mieszkańcy Młynar. Widzę tutaj w przyszłości park ekologiczny, w którym stoją tablice informacyjne o florze i faunie naszej rzeki, ławki i miejsce na ognisko. Latem chłopcy wpatrzeni w taflę Baudy rzucają tzw. kaczki. Dziewczynki zbierają piękne kwiatki, z których robią wianki i zgodnie ze staropolską tradycją rzucają je do wody.
Jest wśród nas taki jeden człowiek. Jedni uważają go za dziwaka, co to lokuje pieniądze w jakieś tam nikomu niepotrzebne starocie. Inni mówią o nim, jako o człowieku ogromnej pasji, dociekliwości, gorliwym zbieraczu wszystkich pamiątek Ziemi Warmińsko - Mazurskiej. Jego jedyne w swoim rodzaju prywatne muzeum w Młynarach, a właściwie "Izba Pamiątek" jak skromnie informuje zawieszony na ścianie szyld, przyciąga co roku pielgrzymki turystów.
Tadeusza Balickiego, zna osobiście niemal każdy mieszkaniec Młynar. Znają go także ludzie z dalszych części naszego kraju. Będąc w Młynarach warto odwiedzić to urocze miejsce.
Do Fromborka jechałam przez piękny most z początków XX wieku, z którego było widać Baudę. W okolicy miejscowości Baranówka widziałam też pradolinę rzeki, którą wiła się przez wieki. W Baranówce napotkałam wzgórze otoczone fosami. Są to ślady po staropruskiej osadzie zwane Pogańskimi Szańcami. Podobne grodzisko położone jest na wzgórzu ponad rzeką Baudą we wsi Bogdany.
Bauda jest rzeką nizinną, a w okresie intensywnych opadów deszczu przypomina rzekę górską. Szybkie wezbrania wody oraz szybki nurt powodują, że rzeka niesie ze sobą ścieki z przylegających wsi i osad.
Szkoda, że Bauda należy do rzek o dość wysokim stopniu zanieczyszczenia. Mimo to w rzece żyją różne gatunki ryb: trocie wędrowne, pstrągi tęczowe, potokowe, źródlane, szczupaki pospolite, okonie, płotki i roślin: pałka wodna, trzcina pospolita, tatarak . Rzeczka dzięki swej różnorodności gatunków ryb ma wielką popularność wśród miejscowych wędkarzy. Nad rzeką mieszkają: dzikie kaczki, norki, wydry i rzadko spotykane bobry. Brzeg obrastają wierzby i olchy. W niektórych miejscach koryto rzeki ma około 2 m głębokości. W swej wędrówce przy ujściu rzeki napotkałam ogromne pola trzcinowe, w których buchtowały dziki. Woda jest niezbędnym składnikiem potrzebnym do życia ludzi, zwierząt i roślin, umożliwia życie na Ziemi. Konieczna jest zmiana podejścia całego społeczeństwa do wody. Należy zadbać o jej czystość i oszczędzać jej zasoby.
Dorzecze Baudy kryje unikalne w dzisiejszych czasach miejsca, gdzie można odpocząć i zachwycić się bogactwem przyrody. Malowniczo przedstawiają się wzgórza pokryte lasem wiosną z rozwojem liści na drzewach oraz wczesną jesienią z ich przebarwieniem.
Zapraszam do odbycia wędrówki: "Od źródła do ujścia Baudy".
Mnie ona dostarczyła niezapomnianych wrażeń i przeżyć.
