Obszary chronione

Jezioro Wuksniki znajduje się na obszarze jednostki fizyczno-geograficznej Pojezierze Olsztyńskie oraz według regionalizacji geobotanicznej w krainie Wschodniopomorskiej. Jezioro położone jest w zachodniej części tego pojezierza i zostało uformowane w fazie pomorskiej i poznańskiej zlodowacenia bałtyckiego. Otoczenie jeziora jest pagórkowate (do 50 m różnicy pomiędzy powierzchnią zwierciadła wody, a najbliższymi wzniesieniami). Wokół zbiornika dominują gleby typu piasek i żwir.

Jezioro jest najgłębszym akwenem Pojezierza Mazurskiego (głębokość maksymalna 68,0 m, powierzchnia 117,1 ha), nie ma istotnych dopływów wód powierzchniowych. Odpływ następuje ku północnemu zachodowi, do jeziora Mildzie.

Jezioro Wukśniki otaczają głównie tereny użytkowane rolniczo, wśród których przeważają obszary łąkowe i pastwiskowe. Większe kompleksy leśne znajdują się tylko na południowo-wschodnim brzegu zbiornika. Najbliższa wieś - Mysłaki (na północy) znajduje się na skraju wyznaczonego obszaru, w odległości około 1 km od jeziora i nie posiada kanalizacji. Zanieczyszczenia bytowo-gospodarcze częściowo spływają bezpośrednio do zbiornika. Jezioro nie posiada zabudowy rekreacyjnej, szczególnie w okresie letnim jest intensywnie wykorzystywane turystycznie, w sposób niekontrolowany. Nad jeziorem znajduje się kąpielisko z pomostem. Istniejący niegdyś ośrodek wypoczynkowy jest obecnie nieczynny.

Ogólny stan zachowania siedliska w sieci Natura 2000 na podstawie wyników raportowania jest dobry.

Głównymi zagrożeniami dla zachowania siedliska 3140 na omawianym obszarze jest szeroko pojęta eutrofizacja – dopływ biogenów ze zlewni, a co za tym idzie rozwój fitoplanktonu (zmniejszenie przejrzystości wody). Ze względu na rolniczy charakter zlewni jezioro poddane jest wpływom gospodarki agrarnej. Atrakcyjność jeziora wpływa na wzrost turystyki, liczby kąpiących się, biwakujących i zainteresowania płetwonurków.

Od wschodu teren obszaru znajduje się w pewnej odległości od OSOP Rzeka Pasłeka o raz od północnego-zachodu od OSOP Uroczysko Markowo.

Walory przyrodnicze obszaru

Występowanie 5 typów (5 podtypów) siedlisk z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej:

• Twardowodne oligo- i mezotroficzne zbiorniki z podwodnymi łąkami ramienic Charetea (kod 3140)
• Grąd subatlantycki (kod 9160-1)
• Grądy zboczowe (kod 9170-3)
• Niżowy łęg jesionowo-olszowy (kod 91E0-3)
• Źródliskowe lasy olszowe na niżu (kod 91E0-4)
• Łęg wiązowo-jesionowy śledzienicowy (kod 91F0-2)

Gatunki wymienione w Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej:

• Koza Cobitis taenia (kod 1149)
• Różanka Rhodeus sericeus (kod 1134)
• Czerwończyk nieparek Lycaena dispar (kod 1060)
• Kumak nizinny Bomina bombina (kod 1188)

Gatunki reliktowe fauny bezkręgowej:

• Atractides lacustris - Hydrachnidia, Acari
• Pionacercus vatrax - Hydrachnidia, Acari
• Pallasiola quadrispinosa– Amphipoda, Crustacea

Głównym celem ochrony obszaru jest zachowanie odpowiedniej reprezentacji jezior mezotroficznych, w tym jezior głębokich, bardzo czystych (I klasa czystości), z występowaniem w jeziorze gatunków „naturowych” ryb oraz doskonale zachowaną bezkręgową fauną gatunków reliktowych.