Zwierzęta

Pękaty ptak, mniejszy od kaczki krzyżówki, z małym sterczącym ogonem, cienką szyją i delikatną głową. Dorosła łyska jest ubarwiona cała na czarno z kontrastową białą płytką na czole, oraz białym dziobem. Dziób jest ostry i dość wąski. Biała płytka na czole jest widoczna z daleka i jest to cecha charakterystyczna tego gatunku. U samca jest ona większa niż u samicy. Nogi łyski są zielono-szare, a ich cechą wyróżniającą spośród innych gatunków jest rządek płatków skórnych wyrastających wzdłuż palców. Nie są to błony pławne, lecz rosnące oddzielnie płatki. Oko dorosłej łyski jest czerwone.

pustułka jest sokołem, co można poznać po sierpowatej budowie skrzydeł (wyostrzonych na końcu) i „zębie” na dziobie, czyli wypustowi na skraju szczęki bliżej zakrzywionego odcinka dzioba. Od innych sokołów różni się zdecydowanie dłuższym ogonem. Występuje dymorfizm płciowy: samiec jest brązowordzawy na grzbiecie i wierzchu skrzydeł, głowę i wierzch ogona ma popielate. Samiczka cała brązowordzawa z wyraźnymi czarnymi prążkami. U obu spód szary, nakrapiany. Teczówki są zdecydowanie ciemne, jak u każdego sokoła (Czarnecki, Dobrowolski, Jabłoński, Nowak 1990).

stary sokół ma wierzch ciała siwy, niebieskawy (można się też spotkać z określeniem: łukowoszary). Głowę czarniawą. Przez białe policzki przebiega ciemna smuga zwana wąsem (chociaż mi sie kojarzy bardziej z pejsem). Białawy spód ciała jest zaznaczony w poprzeczne, ciemne prążki. Sterówki są krótkie z 9-12 popielatymi pręgami, tęczówki brunatne. Samica oczywiście przerasta rozmiarami samca. Peregrinus jak na sokoła ma stosunkowo szerokie skrzydła, ale oczywiście sierpowatego kształtu, jak u każdego drapieżnika z tej grupy.
Posiada on też ciekawe propoprcje palców do skoków. Patrzyłem przez lunetę na "wędrowca" siedzącego na kominie. "Drapał się" akurat szponami po głowie, czy w okolicach dzioba. I co się okazało? Palce miał wyjątkowo, wręcz karykaturalnie długie w porównaniu z króciutkimi skokami. Ale to normalne u drapieżników chwytających ofiary praktycznie tylko w powietrzu.
Młode zaś w pierwszym upierzeniu są z wierzchu brązowe z jaśniejszymi zakończeniami piór, spodem jasnobrązowe z brunatnymi i - w odróżnieniu od dojrzałych ptaków - podłużnymi plamami. Mają rownież ciemny wąs (Haber, Nunberg 1956; Hudec 1993; moje obserwacje).

Głowa i tułów ciemnobrunatne. Czułka ciemnobrunatne na końcu haczykowato zakończone. Tło przedniego skrzydła brunatne z kilkoma ciemniejszymi przepaskami. Tylne skrzydła żółte, tylko przy nasadzie i brzegu zewnętrznym moga być lekko brunatne. Odwłok naprzemienni ciemno i jasno prążkowany z kępkami odstających łusek.

Głowa, tułów i nasadowa część skrzydeł oliwkowobrunatne. Odwłok trójbarwny: pośrodku z szerokim pomarańczowym pasem a na nasadzie i na wierzchołku czarny. Pomiędzy czarna przepaską przy nasadzie a nasadą odwłok oliwkowy. Czułka czarne. Skrzydła obu par przeźroczyste. Brzeg boczny skrzydeł przednich z dość szeroka czarna obwódka z łusek zwężającą się ku tyłowi. Pozostała część skrzydła przedniego i skrzydło tylne przeźroczyste. Na przednim skrzydle zaznaczona w okolicy komórki środkowej czarna plamka.

Głowa, tułów i nasadowa część skrzydeł zielonkawożółte. Odwłok dwubarwny: pośrodku i na wierzchołku z szerokim wiśniowym pasem a na pozostałej części oliwkowo-zielony. Czułka czarne. Skrzydła obu par przeźroczyste. Brzeg boczny skrzydeł przednich z bardzo szeroka czarna obwódka z łusek niezwężającą się ku tyłowi. Pozostała część skrzydła przedniego i skrzydło tylne przeźroczyste. Na skrzydle tylnym występuję wąska czarna przepaska. Na przednim skrzydle zaznaczona w okolicy komórki środkowej czarna plamka.