Zwierzęta

Chrząszcz średnich rozmiarów. Ciało wydłużone, wałeczkowate. Na głowie jedenastoczłonowe czułka i oczy, dość silnie sklepione, przez co wyraźnie wystają z głowy na boki. Przedplecze w zarysie kwadratowe, przewężone w połowie długości. Powierzchnia przedplecza gładka i błyszcząca, jedyne wyraźnie widoczne urzeźbienie to rządek punktów wzdłuż grzbietowej strony przedplecza. Szerokość przedplecza znacznie węższa od pokryw.
Tarczka dobrze widoczna.
Pokrywy szerokie, dużo szersze od przedplecza, z dobrze zaznaczonymi kątami barkowymi. Na urzeźbienie pokryw składają się regularne rządki punktów.
Ubarwienie ciała bardzo charakterystyczne: przedplecze i pokrywy czerwone, podczas gdy reszta ciała jest czarna.

Ciało duże, dość płaskie i słabo sklepione. Głowa bardzo szeroka i masywna, na niej para czułek 10 członowych, kolankowato zagiętych, z czteroczłonową, grzebykowatą buławką. Oczy dość duże umieszczone po bokach głowy. Żuwaczki, zwłaszcza u samców bardzo dobrze wykształcone.
Przedplecze w zarysie prostokątne, nieznacznie szersze od głowy, natomiast dużo szersze od pokryw. Nasadowy brzeg przedplecza obwiedziony listewką krawędziową. Na urzeźbienie głowy i przedplecza składa się drobne, delikatne marszczenie.
Tarczka duża, dobrze widoczna, zaokrąglona.
Pokrywy wydłużone i dość smukłe. Ich urzeźbienie jest grubsze, przez co lepiej widoczne gołym okiem od urzeźbienia przedplecza i głowy. Guzy barkowe słabo wykształcone, natomiast dobrze są wykształcone ząbki barkowe.
Skrzydła drugiej pary – błoniaste dobrze wykształcone, jest gatunek aktywnie latający.
Odnóża bardzo silne, bieżne, przystosowane do chodzenia po pionowych powierzchniach pni drzew.
Dymorfizm płciowy: u samca żuwaczki są bardzo dobrze wykształcone, zagięte ku środkowi, a na wewnętrznej stronie posiadają tępy guzek. U samic są one mniejsze i nie posiadają guzka, a jedynie mały ząbek. Dodatkowo u samic na głowie występują dwa ostre guzki, których nie ma u samców.
Duże, wyrośnięte samce ciołka matowego mogą być czasami (zwłaszcza przez niedoświadczonych entomologów) mylone z samicami jelonka rogacza. Jednak te drugie są z reguły większe i ubarwione brunatno w odróżnieniu od ciemnopopielatych ciołków.

Ciało pijawki jest silnie wydłużone, w okresach głodu spłaszczone grzbieto-brzusznie, u osobników średnio najedzonych po stronie grzbietowej silnie wypukłe, zaś po stronie brzusznej wklęsłe. Po całkowitym najedzeniu, ciało pijawki lekarskiej staje się silnie walcowate. Okolica głowowa jest nieco szersza od reszty ciała. Przyssawka przednia stosunkowo wąska, przyssawka tylna szersza od przyssawki przedniej, jednak jej średnica jest mniejsza od największej szerokości ciała. Na powierzchni ciała pijawki podrażnionej lub wyjętej z wody, pojawiają się drobne brodaweczki pokrywające całe ciało. Na grzbietowej stronie ciała znajduje się 8 szeregów drobniutkich płaskich brodawek segmentalnych, które dzięki swojemu metamerycznemu rozmieszczeniu pozwalają na łatwiejszy podział ciała na somity. Ogólna ilość pierścieni w typowym przypadku wynosi 103. Posiadają 5 par oczu położonych od II do VI somitu.

Wielkości kosa. Głowa, kark, pokrywy nadogonowe szare, popielate. Kantar czarny, nad okiem i za okiem biała brew. Sterówki czarne, grzbiet brązowy, tak jak skrzydła, których lotki są brunatnoczarne. Podgardle lekko pomarańczowe, upstrzone pionowymi rzędami trójkątnych plamek. Pierś i boki brzucha upstrzone rzędami plamek w kształcie grotu. Brzuch kremowy, na piersi po bokach jasnopomarańczowe palmy. Nogi ciemnoszare, dziób żółty z szarą końcówką. W locie u kwiczoła pokrywy podskrzydłowe białe. Samica ubarwiona podobnie jak samiec, kolory jednak są mniej wyraziste, przyblakłe. Sylwetka kwiczoła jest smukła, ogon wydaje się dłuższy niż u kosa.

Chrząszcz jak na przedstawiciela rodziny stonkowatych dość duży i szeroki, o ciele równomiernie, ale niezbyt mocno wypukłym.
Bardzo charakterystyczne jest ubarwienie tego gatunku. Głowa, przedplecze, tarczka, czułka i większa część odnóży oraz spód ciała są czarne z metalicznym, często niebieskim połyskiem. Pozostała część ciała: pokrywy, część przydatków gębowych i czasem końcowe partie przednich goleni są czerwone. Cechą gatunkowa w ubarwieniu i pozwalająca na odróżnienie od dwóch pokrewnych gatunków: rynnicy osikowej i wierzbowej jest występowanie u omawianego gatunku ciemnej, zazwyczaj czarnej plamy na wierzchołku pokryw.
W środowisku naturalnym bardzo rzadko mogą występować formy melanistyczne.
Punktowanie przedplecza dość silne i duże, skupione głownie w dwóch bruzdach po jego bokach. Mikrorzeźbę pokryw tworzy gęste, bezładne i głęboko nakłute punktowanie.
Dymorfizm płciowy przejawia się w wykształceniu u samców szerszych członów stóp na wszystkich odnóżach. Poza tym samice są zazwyczaj większe od samców.

Chrząszcz niewielkich rozmiarów. Ciało u samców lekko przypłaszczone, u samic silnie wypukłe przez odwłok wypełniony jajami.
Barwa wierzchniej strony ciała zazwyczaj zielona, złocistozielona, kolory zawsze bardzo żywe. Bardzo rzadko występują formy barwne o niebieskich lub miedzistych pokrywach. Na głowie 11-członowe czułka. Trzy nasadowe człony nagie i metalicznie zielone, natomiast końcowe owłosione i przez to wydają się matowe.
Punktowanie wierzchniej strony ciała bardzo gęste i mocno nakłute, na pokrywach z reguły silniejsze niż na głowie i przedpleczu.
Wierzchnia strona odnóży także metalicznie zielona.
Spód ciała czarnozielona lub ciemnogranatowa z metalicznym połyskiem.
Skrzydła drugiej pary dobrze rozwinięte – gatunek sprawnie latający.
Dymorfizm płciowy przejawia się w budowie stóp – u samca końcowe człony stóp pierwszej i drugiej pary nóg są poszerzone. Ponadto samice posiadają bardzo charakterystycznie rozciągnięte odwłoki, wystające spod pokryw i wypełnione jajami.