Obszary chronione

Utworzony został w 1993 roku na powierzchni 108,58 ha. Teren rezerwatu znajduje się pomiędzy dwoma jeziorami - Grądy i Tarczyńskie, a od północy oddzielony jest od lądu rzeką (tzw. krótka rzeka). Dojście do rezerwatu możliwe jest wyłącznie od strony południowej. Położenie i konfiguracja terenu sugerują, że w przeszłości uroczysko to było półwyspem lub wyspą, a jeziora łączyły się. Celem ochrony tego rezerwatu jest zachowanie lasów urozmaiconych pod względem siedlisk i zespołów roślinnych, będących jednocześnie ostoją licznych gatunków ptaków.

Urozmaicona rzeźba terenu sprawia, że w rezerwacie występuje duże zróżnicowanie warunków siedliskowych i zespołów roślinnych. Rezerwat obejmuje bór mieszany z fragmentami lasów grądowych. Z gatunków drzewiastych występują: sosna - 70%, dąb - 11%, brzoza - 8,9%, olsza - 5,3% i świerk - 4,4%. Najwięcej (około 75%) jest drzewostanów około 100-letnich. Bogaty jest także podszyt i runo, zmieniające się w zależności siedliska. W runie borów mieszanych rosną licznie m.in. chronione widłaki (jałowcowaty i goździsty) i konwalia majowa.

Urozmaiceniem terenu są zagłębienia terenowe z roślinnością bagienną. Największe i najciekawsze pod tym względem jest torfowisko o cechach wysokiego w południowej części rezerwatu. Ekosystem leśny oraz przylegające do niego ekosystemy bagienno-jeziorne Jeziora Tarczyńskiego i Grądy są wartościowe pod względem ornitologicznym. "Ostrów Tarczyński" jest ostoją 85 gatunków ptaków lęgowych i 9 gatunków zalatujących. W obrębie rezerwatu gnieżdżą się ptaki takie jak: krakwa, gągoł, nurogęś, zausznik, sieweczka rzeczna, bekas kszyk, brodziec samotny, brodziec piskliwy, turkawka, pójdźka, puszczyk, sowa uszata, zimorodek, dudek, krętogłów oraz cztery gatunki dzięciołów - dzięcioł czarny, duży, średni i dzięciołek. Można tu spotkać myszołowa, kanię rudą, bielika a także rybołowa. Do niedawna gniazdowały tu bocian czarny oraz orlik krzykliwy.

Projektowany rezerwat leśno - krajobrazowy zajmuje powierzchnię 122,90ha. Obejmuje lasy na północ od Lidzbarka, należące do Nadleśnictwa Lidzbark. Głównymi obiektami wymagającymi ochrony są tu: jar rzeki Wel, jezioro Linowiec wraz z torfowiskiem przejściowym oraz odrębne, śródleśne torfowisko wysokie. W jarze Welu występują naturalne płaty grądu zboczowego z interesującą florą, m.in. pluskwicą europejską oraz kokoryczą pustą i wątłą. Jezioro Linowiec pokryte jest bardzo licznymi okazami grzybieni białych, a wokół niego występuje naturalne, zarastające krzewami torfowisko przejściowe. Śródleśne torfowisko wysokie ma również charakter naturalny.

Na terenie omawianego obiektu występują interesujące gatunki ptaków, w tym lęgowe (np. gągoł, zimorodek, dzięcioł czarny, tracz nurogęś) oraz zalatujące (np. bielik, rybitwa zwyczajna). Ogólnie na terenie proponowanego rezerwatu stwierdzono występowanie 84 gatunków ptaków, w tym 70 lęgowych.

Rezerwat limnologiczny, mający powierzchnię 33,16 ha. Rezerwat ten ma chronić naturalny, eutroficzny akwen, częściowo z otaczającymi go torfowiskami niskimi, łąkami i lasami. Jezioro Neliwa prezentuje modelowo jedną z końcowych faz "życia" (lądowacenia) jezior. Lustro wody tego niedużego zbiornika o powierzchni 14,9 ha i głębokości maksymalnej 1,5 m podlega silnej presji roślinności szuwarowej i wodnej. Taflę wody opanowały niemal w 90% rośliny wodne, spośród których największe powierzchnie zajmuje osoka aloesowata. Stromy brzeg (eksponowany na północ) porasta rzadko spotykany w tej części kraju grąd zboczowy, nazywany lasem klonowo - lipowym.

W obrębie omawianego obiektu stwierdzono 22 zbiorowiska roślinne, co wskazuje na jego wysokie walory przyrodnicze. Zwraca tu uwagę bogata roślinność wodna i szuwarowa oraz fragmenty naturalnych torfowisk i lasu grądowego. Z rzadkich gatunków odnaleziono tu m.in. turzycę strunową, fiołka torfowego, jezierzę morską i kokoryczkę okółkową. Poza tym stwierdzono występowanie 41 gatunków ptaków, w tym 20 lęgowych (por. rozdz. V.1.3).

Projektowany rezerwat leśny zajmuje powierzchnię 156,58 ha. Obejmuje fragment wysoczyzny morenowej o dużym zróżnicowaniu rzeźby terenu. Projektuje się objęcie ochroną kilku oddziałów leśnych z grądem, borem mieszanym, borem sosnowym świeżym i brzeziną bagienną. Spośród rzadkich gatunków roślin rosną tu: widłak jałowcowaty, goździsty i spłaszczony, wawrzynek wilczełyko, bagno zwyczajne, rosiczka okrągłolistna, kruszczyk błotny, lipiennik Loesela i goździk pyszny.

W obiekcie stwierdzono występowanie 53 gatunków ptaków, w tym 50 lęgowych. Na uwagę zasługuje tu zalatujący orlik krzykliwy. Z innych gatunków awifauny można wymienić myszołowa, słonkę, ziębę i pokrzewkę czarnołbistą.

Jest to kompleks mokradeł w dolinie rzeki Wel, ciągnących się od Grabacza do Jeziora Tarczyńskiego. W większości porastają go olsy i łęgi jesionowo-olszowe. Często w warstwie mszystej dominują torfowce i wytwarza się ols torfowcowy. Wokół licznie znajdujących się starorzeczy rzeki Wel wytwarzają się zarośla łozowe. Cały kompleks ma długość około 3 km.

Niezwykle interesujące są bezleśne enklawy, których nie opanowały jeszcze drzewa i krzewy. Jedna z takich enklaw o długości około 800 m ma charakter mszystego, naturalnego torfowiska niskiego, z dominującymi zbiorowiskami mechowiskowymi. Teren jest bardzo grząski i przez to trudno dostępny.

Na szczególną uwagę zasługuje największe w WPK skupienie osobliwości flory torfowiskowej. Zanotowano tu występowanie 24 chronionych gatunków roślin, w tym 18 objętych ochroną ścisłą i 6 ochroną częściową. W większości rosną one w zbiorowisku mechowiskowym z turzycą dzióbkowatą. Dużymi osobliwościami florystycznymi są gatunki z rodziny storczykowatych, do których należą: gółka długoostrogowa, wyblin jednolistny, lipiennik Loesela, storczyk Traunsteinera, storczyk Fuchsa, storczyk plamisty, storczyk krwisty, listera jajowata i kruszczyk błotny.

Szczególnie wartościowe są reliktowe gatunki roślin z wymierającą w Polsce skalnicą torfowiskową, fiołkiem torfowym oraz wielosiłem błękitnym. Spośród reliktowych gatunków mchów rosną tu mszar Paludella squarrosa, tujowiec Helodium blandowii i krzywosz lśniący Tomenthypnum nitens. Zanotowano tu występowanie również innych, rzadko spotykanych gatunków roślin, m.in. turzycę dwupienną, narecznicę grzebieniastą i rutewkę orlikolistną.

Kompleks torfowiskowy Kopaniarze jest najcenniejszym i najlepiej zachowanym torfowiskiem niskim zarówno w skali Parku, jak i sąsiednich regionów. Wymaga więc jak najszybszej ochrony rezerwatowej.

Powstał z Rozporządzenia Wojewody Ciechanowskiego nr 10/98 z 28 maja 1998 roku. (Dz. Urz. Nr 16 z 1.VI. 98. poz. 73)

- Powierzchnia - 139,04 ha
- Gmina - Lidzbark
- Właściciel - Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa
- Ewidencja gruntów - zmeliorowane torfowisko niskie

Ochrona użytku ekologicznego polega na wprowadzeniu następujących zakazów:

• polowania na terenie użytku w odległości 100 m. od niego w czasie od 01.02 do 31.07. , chwytania, płoszenia, oraz zabijania dziko żyjących zwierząt, niszczenia gniazd i nor, wybierania jaj i piskląt;
• dokonywania zmian stosunków wodnych mogących mieć niekorzystny wpływ na obszar objęty ochroną;
• pozyskiwania, niszczenia lub uszkodzenia drzew i innych roślin, poza przypadkami uzasadnionymi potrzebami ochrony użytku ekologicznego i racjonalnej gospodarki rolnej, leśnej i zadrzewieniowej;
• niszczenia gleby lub zmiany sposobu jej użytkowania;
• eksploatacja torfu;
• wysypywania, zakopywania i wylewania odpadów lub innych nieczystości oraz innego zanieczyszczenia wody i gleby;
• palenia ognisk, wypalania traw i szuwarów, zakłócania ciszy.

Torfowisko "Bladowo" leży kilka kilometrów na zachód od Lidzbarka. Obiekt ten jest torfowiskiem niskim, w znacznej części odwodnionym i przekształconym przez meliorację i eksploatację torfu. Na torfowisku Bladowo dominuje roślinność nieleśna. Stwierdzono występowanie 200 gatunków roślin, w tym 2 - wątrobowców, 16 - naziemnych mchów, 6 - paprotników, 1 gatunek z grupy nagozalążkowych i 175 - okrytozalążkowych

Zaobserwowano obecność 6 gatunków drzew i 12 gatunków krzewów. Miarą przyrodniczą wartości szaty roślinnej jest m. in. udział gatunków chronionych i rzadkich. Na torfowisku "Bladowo" występują 2 gatunki objęte całkowitą ochroną i 3 krzewy częściowo chronione.