Dodano: 3 stycznia 2009
Dość często spotykany. Owocniki pojawiają się i rosną od sierpnia do listopada. Lubi lasy liściaste z bukami, dębami i grabami. Rzadziej spotykany jest w lasach świerkowych.
Do rodzaju Lactarius należy 98 gatunków. Są to:
- Lactarius acerrimus
- Lactarius acris
- Lactarius acutus
- Lactarius adhaerens
- Lactarius albocarneus
- Lactarius amarus
- Lactarius annulatoangustifolius
- Lactarius aquizonatus
- Lactarius aspideus
- Lactarius atlanticus
- Lactarius atroviridis
- Lactarius aurantiacus
- Lactarius aurantiifolius
- Lactarius aureifolius
- Lactarius auriolla
- Lactarius azonites
- Lactarius badiosanguineus
- Lactarius baliophaeus
- Lactarius barbatus
- Lactarius bertillonii
- Lactarius blennius
- Lactarius borzianus
- Lactarius camphoratus
- Lactarius chromospermus
- Lactarius chrysorrheus
- Lactarius circellatus
- Lactarius citriolens
- Lactarius clarkeae
- Lactarius controversus
- Lactarius cyathuliformis
- Lactarius deliciosus
- Lactarius deterrimus
- Lactarius evosmus
- Lactarius flavidus
- Lactarius fluens
- Lactarius fuliginosus
- Lactarius fulvissimus
- Lactarius glaucescens
- Lactarius glyciosmus
- Lactarius helvus
- Lactarius hepaticus
- Lactarius hyphoinflatus
- Lactarius hysginoides
- Lactarius hysginus
- Lactarius lacunarum
- Lactarius lanceolatus
- Lactarius lilacinus
- Lactarius luridus
- Lactarius mairei
- Lactarius mammosus
- Lactarius maruiaensis
- Lactarius musteus
- Lactarius nothofagi
- Lactarius novae-zelandiae
- Lactarius obscuratus
- Lactarius omphaliiformis
- Lactarius pallidus
- Lactarius pergamenus
- Lactarius piperatus
- Lactarius porninsis
- Lactarius pterosporus
- Lactarius pubescens
- Lactarius pyrogalus
- Lactarius quieticolor
- Lactarius quietus
- Lactarius repraesentaneus
- Lactarius resimus
- Lactarius romagnesii
- Lactarius rostratus
- Lactarius rubrocinctus
- Lactarius rufus
- Lactarius ruginosus
- Lactarius salicis-reticulatae
- Lactarius salmonicolor
- Lactarius sanguifluus
- Lactarius scoticus
- Lactarius scrobiculatus
- Lactarius semisanguifluus
- Lactarius sepiaceus
- Lactarius serifluus
- Lactarius sphagneti
- Lactarius spinosulus
- Lactarius stephensii
- Lactarius subdulcis
- Lactarius subumbonatus
- Lactarius tabidus
- Lactarius tawae
- Lactarius tithymalinus
- Lactarius torminosus
- Lactarius trivialis
- Lactarius turpis
- Lactarius umerensis
- Lactarius uvidus
- Lactarius vellereus
- Lactarius vietus
- Lactarius violascens
- Lactarius volemus
- Lactarius zonarius
Występuje również pod nazwami: Agaricus vellereus Fr.; Lactarius albivellus Romagn.; Lactarius vellereus (Fr.) Fr.; Lactarius vellereus var. velutinus (Bertill.) Bataille; Lactarius velutinus Bertill.; Lactifluus vellereus (Fr.) Kuntze
Mleczaj chrząstka, Lactarius vellereus var. vellereus (Fr.) Fr. 1838 | systematyka |
|
|---|---|
| budowa | Kapelusz masywny i może być bardzo duży. Osiągać średnicę od 100 do 320 mm. W kształcie gdy młody wypukły, ale szeroko wklęsły, o silnie podwiniętym brzegu, który z wiekiem nie do końca rozprostowuje się. Młody w kolorze biały. W miarę dojrzewania białawy do szarzejącej bieli, gliniastożółtawą i rudawobrązowawa w części centralnej. Może też być żółtawo lub ochrowo poplamiony. Powierzchnia matowa, aksamitnie omszona. Włókienka nieliczne, najczęściej skupiające się w drobne, krótkie kosmki, które widoczne pod lupą mają wygląd pajęczynowatych kępek. Nie posiada pręgowania. Zazwyczaj mocno zabrudzony ściółką i ziemią, gdyż owocniki długo tkwią płytko pod jej powierzchnią. Blaszki mieszane, młode dość gęste i z wiekiem rzednące. Przyrośnięte lub krótko zbiegające. Wąskie, ale względnie grube. Niekiedy rozwidlone i anastomozujące. W kolorze białe, później jasnoochrowe i o cielistym odcieniu. Ostrze ciemniejsze. W młodych okazach łzawiące. Mogą być brudnobrązowawo poplamione. Trzon osadzony centralnie. W kształcie zazwyczaj cylindryczny i rzadziej zwężony przy podstawie. Przysadzisty i krępy. Długości od 20 do 60 mm i grubości od 20 do 50 mm. W barwie białawy lub z cytrynowym odcieniem. Wrażliwy na uszkodzenie i uciśnięcie. Barwi się w tych miejscach na kolor ochroworudawy. Powierzchnia omszona z wiekiem gładka i może być usiana nielicznymi, płytkimi jamkami oraz miejscowymi plamkami w kolorze ochrowym. W dotyku twardy, a wewnątrz pełny. Mleczko w barwie białe i prawie niezmienne. Obfite w początkowym rozwoju grzyba. W zapachu nieokreślone. W próbie smakowej poza miąższem łagodne lub lekko gorzkawe i drapiące. Nie jest palące. Miąższ zwarty, jędrny, twardy i gruby. Może mieć do 20 mm grubości. Koloru białego, a po czasie barwy śmietany. Miejscami z odcieniem cytrynowym lub rudawym. W smaku ostro piekący w język i w gardle. W zapachu intensywnie owocowy. W próbie z KOH nie daje reakcji. Zarodniki w wysypie białe. W kształcie prawie kuliste. Powierzchnia drobno punktowana drobnymi brodaweczkami, powiązanymi cienkimi łącznikami tworzącymi siateczkę o dość dużych i niepełnych oczkach. Hialinowe. Wielkość od 7,5 do 9,5 x od 6,5 do 8,5 µm. |
| uwagi | W Polsce mało popularny i najczęściej uważany za niejadalny z uwagi na ostry smak. W Europie południowej zbierany i wykorzystywany w formie suszu. W Niemczech swego czasu stosowany, jako pasza do skarmiania trzody, ale po uprzednim obgotowaniu. W Europie wschodniej, w niektórych rejonach do dzisiaj szeroko pozyskiwany. Moczony, a później obgotowany podawany jest procesowi solenia. Inne nazwy to: biel, chruściel, chrząstka, chrząszcz, chrząszcz pieprzny, gniewosz, gorzkówka, gruzd, hrózd, mleczak, mleczarz, świnka, świniara. Gatunek podobny to: rzadszy mleczaj bertyloński - Lactarius bertillonii (Neuhoff ex Z. Schaef.) Bon. W próbie smakowej ma mleczko paląco ostre, a reakcja z KOH daje żółte do czerwonopomarańczowego zabarwienie. Mniejszy mleczaj biel –Lactarius piperatus (L.) Pers. posiada gładką powierzchnię kapelusza i gęste blaszki, a mleczaj różowoblaszkowy - Lactarius controversus (Pers.) Pers. choć ma również masywne owocniki, to blaszki ma w kolorze różowawe i karminoworóżowe przebarwienia na kapeluszu. Rośnie w towarzystwie topoli, wierzby, a rzadziej pod dębami. |
| piśmiennictwo |
Komentarze
Brak komentarzy.
