Dodano: 0 0000
Głowa u jeża jest stożkowata i zakończona wydłużonym ryjkiem, na końcu którego znajduje się dość duży i nieowłosiony nos. Zwierzęta te ze względu na nocny tryb życia posiadają duże małżowiny uszne oraz dość duże oczy, pozwalające na wypatrywanie pokarmu po zapadnięciu zmroku.
Nogi u jeży są stosunkowo krótkie i rozstawione po bokach ciała. Są stopochodne z dobrze wykształconymi pięcioma palcami w obu kończynach. Palce są zaopatrzone w mocno pazury. Podeszwa stopy posiada opuszki palcowe i opuszkę środkową.
Ogon bardzo krótki.
Całe ciało jeża jest pokryte sierścią, przy czym u dorosłych osobników można wyróżnić jej dwa rodzaje: po grzbietowej i częściowo po bocznej stronie ciała występują kolce będące przekształconymi włosami, natomiast po brzusznej stronie występują normalne włosy. Na brzusznej stronie ciała znajduje się 5 par sutek.
Wzór zębowy: 3133/2123.
Trop jeża jest trudny do zauważenia ze względu na bardzo mała masę tego zwierzęcia. Można go zauważyć jedynie odciśnięty w błotnistej lub świeżo spulchnionej lekkiej glebie. Odcisk stopy przedniej ma około 2,5 cm długości i 2,5 – 3 cm długości. Odcisk stopy tylnej jest węższy – 2 cm i dłuższy – ponad 3 cm. Opuszki stopy odciskają się bardzo wyraźnie. Bardzo często w tropie jeża odciski stóp tylnych nakładają się na odciski stóp przednich. Wygląda to w ten sposób, że pazury tylne pozostawiają odcisk na wysokości opuszek stopy przedniej.
Nogi u jeży są stosunkowo krótkie i rozstawione po bokach ciała. Są stopochodne z dobrze wykształconymi pięcioma palcami w obu kończynach. Palce są zaopatrzone w mocno pazury. Podeszwa stopy posiada opuszki palcowe i opuszkę środkową.
Ogon bardzo krótki.
Całe ciało jeża jest pokryte sierścią, przy czym u dorosłych osobników można wyróżnić jej dwa rodzaje: po grzbietowej i częściowo po bocznej stronie ciała występują kolce będące przekształconymi włosami, natomiast po brzusznej stronie występują normalne włosy. Na brzusznej stronie ciała znajduje się 5 par sutek.
Wzór zębowy: 3133/2123.
Trop jeża jest trudny do zauważenia ze względu na bardzo mała masę tego zwierzęcia. Można go zauważyć jedynie odciśnięty w błotnistej lub świeżo spulchnionej lekkiej glebie. Odcisk stopy przedniej ma około 2,5 cm długości i 2,5 – 3 cm długości. Odcisk stopy tylnej jest węższy – 2 cm i dłuższy – ponad 3 cm. Opuszki stopy odciskają się bardzo wyraźnie. Bardzo często w tropie jeża odciski stóp tylnych nakładają się na odciski stóp przednich. Wygląda to w ten sposób, że pazury tylne pozostawiają odcisk na wysokości opuszek stopy przedniej.
Jeż wschodnioeuropejski, Erinaceus concolor | systematyka | Rząd: owadożerne (Insectivora) Rodzina: jeżowate (Erinaceidae) Rodzaj: jeż (Erinaceus) Gatunek: jeż wschodnioeuropejski (Erinaceus concolor) |
|---|---|
| wygląd | Głowa u jeża jest stożkowata i zakończona wydłużonym ryjkiem, na końcu którego znajduje się dość duży i nieowłosiony nos. Zwierzęta te ze względu na nocny tryb życia posiadają duże małżowiny uszne oraz dość duże oczy, pozwalające na wypatrywanie pokarmu po zapadnięciu zmroku. Nogi u jeży są stosunkowo krótkie i rozstawione po bokach ciała. Są stopochodne z dobrze wykształconymi pięcioma palcami w obu kończynach. Palce są zaopatrzone w mocno pazury. Podeszwa stopy posiada opuszki palcowe i opuszkę środkową. Ogon bardzo krótki. Całe ciało jeża jest pokryte sierścią, przy czym u dorosłych osobników można wyróżnić jej dwa rodzaje: po grzbietowej i częściowo po bocznej stronie ciała występują kolce będące przekształconymi włosami, natomiast po brzusznej stronie występują normalne włosy. Na brzusznej stronie ciała znajduje się 5 par sutek. Wzór zębowy: 3133/2123. Trop jeża jest trudny do zauważenia ze względu na bardzo mała masę tego zwierzęcia. Można go zauważyć jedynie odciśnięty w błotnistej lub świeżo spulchnionej lekkiej glebie. Odcisk stopy przedniej ma około 2,5 cm długości i 2,5 – 3 cm długości. Odcisk stopy tylnej jest węższy – 2 cm i dłuższy – ponad 3 cm. Opuszki stopy odciskają się bardzo wyraźnie. Bardzo często w tropie jeża odciski stóp tylnych nakładają się na odciski stóp przednich. Wygląda to w ten sposób, że pazury tylne pozostawiają odcisk na wysokości opuszek stopy przedniej. |
| ubarwienie | Ubarwienie sierści jeża jest po grzbietowej stronie ciała szare lub szaro-brunatne, natomiast na brzuchu włosy są jaśniejsze, czasem nawet białe. Kolce są dwubarwno prążkowane: dwa odcinki jasne (białe lub żółte) i trzy odcinki ciemne (brązowe). |
| występowanie | W kraju występują dwa gatunki jeży bardzo do siebie podobne a różniące się cechami kariologicznymi. Jeż zachodnioeuropejski jest w Polsce rozmieszczony głownie w zlewni rzek Odry i Warty (Dolny Śląsk, część Wielkopolski i Ziemia Lubuska), natomiast wschodnioeuropejski w pozostałej części kraju. Jeże: wschodnioeuropejski i zachodnioeuropejski zamieszkują cały stary kontynent. Nie ma ich jedynie na Islandii i w północnych rejonach Skandynawii i Rosji. Zamieszkują prawie wszystkie środowiska, przede wszystkim parki i ogrody, ale także niewielkie lasy i pobrzeża dużych kompleksów leśnych. |
| tryb życia | Jeże są zwierzętami aktywnymi po zmroku i w nocy. Na czas zimy zapadają w sen zimowy. Następuje to w momencie spadku temperatury dobowej poniżej 8 – 10 stopni. Wybudzają się wiosną, najczęściej w kwietniu. W czasie hibernacji ich ciepłota ciała spada do 5 stopni. Po przebudzeniu na wiosnę zwierzęta bardzo intensywnie żerują żeby uzupełnić zapasy energetyczne wykorzystane podczas zimy. Dorosłe osobniki nie wykazują zachowań terytorialnych i tolerują inne jeże na obszarze, na którym danej chwili występują. |
| pokarm | Głównym pokarmem są zwierzęta, przy czym głównie owady, skorupiaki, ślimaki i dżdżownice, czasem także małe płazy czy jaja ptaków. Jeże nie gardzą także pokarmem roślinnym – chętnie zjadają owoce i grzyby. Zdarzają się wypadki atakowania przez jeże i zjadania jaszczurek i węży. Nieprawdą jest, przedstawiany często w bajkach i na rysunkach fakt noszenia przez jeże owoców i grzybów powbijanych na kolce. Owszem może się zdarzyć, że zobaczymy jeża z jabłkiem na grzbiecie, ale tylko wówczas gdy spał on pod jabłonią, a jabłko samo na niego spadło i wbiło się na kolce. Ale będzie to na pewno przypadek jeden na kilka milionów. |
| gniazdo | Na zimę jeże budują gniazda. Są one umieszczone w gęstych krzewach, pod stertami gałęzi czy pośród korzeni drzew. Wykonane są z mchu i liści i zawsze posiadają dwa wyjścia. |
| ochrona | Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną (DZ. U. Nr 220, poz. 2237) jeż podlega ścisłej ochronie gatunkowej. Zalecana jest także dla niego ochrona czynna. Zagrożenia Głównymi zagrożeniami dla jeży są czynniki antropogeniczne. Jeże występujące w miastach bardzo często padają ofiarami bezpańskich oraz prowadzanych bez uwięzi psów, przed którymi jeże nie potrafią uciekać. Dodatkowo spory odsetek jeży ginie na ulicach pod kołami samochodów w czasie przechodzenia z trawnika na trawnik. W związku z występowaniem dużych populacji jeża w miastach nie można go objąć bezpośrednimi sposobami ochrony. Jedyne, co można zrobić to zwiększyć świadomość społeczeństwa na temat tych zwierząt, pokazać ludziom jak należy postępować w przypadku znalezienia jeża, np. na ulicy. |
| wędrówki | Jeże mogą odbywać wielokilometrowe wędrówki w celu znalezienia pokarmu. Nie są zwierzętami osiadłymi i związanymi z jednym miejscem. |
| uwagi | Jeżę stroszą kolce na grzbiecie dzięki specjalnemu mięśniu okrężnemu leżącemu pod skórą. W wyniku jego skurczu skóra napina się a kolce stroszą. W takiej pozycji następuje podwinięcie miękkich części ciała (głowa, nogi i ogon) pod spód i jeż przypomina kolczastą piłeczkę. W przypadku znalezienia jeża na drodze i chęci przeniesienia go dobrą radą jest aby nie brać go palcami od góry, gdyż wówczas kolce potrafią delikatnie pokaleczyć palce, lecz przetoczyć jeża na położona na płasko dłoń i przenieść go w bezpieczne miejsce. Jeże często wydają dźwięki ostrzegawcze w postaci fukania. Wiele jeży ginie na drogach, ponieważ bardzo chętni wychodzą one na pobocza szos, gdzie bez problemu znajdują pokarm w postaci innych zwierząt zabitych przez samochody. |
| biologia | Jeże osiągają wiek 7 do 10 lat. W ciągu życia jeży wykształca się kilka typów okrywy i w związku z tym zmieniają ją, jednak nie ma to charakteru linki, ale narastania kolejnych generacji kolców. Pierwsza pokrywa, tzw. juwnilna wykształca się przed narodzeniem i zaraz po urodzeniu i trwa do około 40 – 50 dnia. Kolce drugiej kategorii pojawiają się pomiędzy 3 a 10 dniem życia i są dość trwałe, gdyż można je jeszcze zauważyć u jeży, które ukończyły rok życia. Kolce ostateczne zaczynają się pojawiać między 30 a 40 dniem życia. Ruja jest bardzo rozciągnięta w czasie: zaczyna się w kwietniu a kończy na przełomie lipca i sierpnia. Dorosłe samce walczą o samicę przepychając się między sobą i stosują serię uderzeń. Kopulacja, poprzedzona krótkim rytuałem godowym polegającym na gonieniu samicy przez samca, odbywa się w sposób klasyczny, przy czym samica na ten okres układa kolce płasko na grzbiecie (kiedyś pokutował pogląd, że ze względu na kolce samica jeża kopuluje leżąc brzuchem do góry). Po kopulacji w drogach rodnych samicy pozostaje specjalna wydzielina samca, która do momentu zapłodnienia powoduje zaczopowanie dróg rodnych samicy, uniemożliwiając jej kopulacje z innym samcem. Okres ciąży wynosi 30 – 35 dni. Młode rodzą się ślepe, ale maja wykształcone bardzo delikatne, białe kolce. Liczba młodych w miocie wynosi od 2 do 8. Po 10 dniu życia młode jeże są już zdolne do zwijania się. Oczy otwierają się po 15 dniu życia. Gotowe do samodzielnego egzystowania są w wieku 22 – 24 dni, jednak przez dłuższy czas pozostają jeszcze z samicą. Wymiana zębów mlecznych na stałe następuje około 24 – 25 dnia. W ciągu roku mogą wystąpić dwa mioty. Opracowanie: Dawid Marczak |
| piśmiennictwo |
Komentarze
Agnieszka agni_89@buziaczek.pl
15 listopada 2009
kilka dni temu znalazlam jeza. Jest jeszcze maly wiec go wzielam do domu. Zauwazylam ze na grzbiecie ma tak jakby kleszcze tylko ze sa zielone. Co to moze byc? czekam na odpowiedz z gory dziekuje
Zofia Tyrko zofiatyrko@poczta.onet.pl
15 października 2008
Od kilku dni zobaczyłam jeża w moim ogródku.Codziennie widzę ,że śpi w iinym miejscu.Chwilami mam wrażenie ,że on nie żyje,nie widzę żeby oddychał!Może on jest chory ?Nie wiem jak mu pomóc!Cz powinnam go zawieżć do weterynarza?Ja nie mam psa ani kota-może on chce sie zainstalować na zimę?Jak mu pomóc?
Anna Grochowina angro@op.pl
29 października 2007
Cześć! To bardzo sympatyczne zainteresowanie. Czy zetknęłaś się w literaturze z jakimiś zaleceniami dotyczącymi wymiarów przepustów, jakie powinny być pozostawiane w ogrodzeniach dla swobodnej migracji jeży?
Muszę dać takie zalecenie w raporcie oddziaływania na obszar Natura 2000. Będę wdzięczna za podpowiedź
Anka
Kinga Gabas kingagabas@.wp.pl
27 września 2007
Jaki ma kształt jeż
Marta Żuk switchhh@poczta.onet.pl
4 lutego 2005
Witam jestem studentką nauk o zwierzętach, a moją pasją są jeże (europejskie jak i pigmejskie). Gorąco zapraszam na mo stronę, gdzie można znaleść więcej informacji o tych zwierzętach. WWW.JEZE.REPUBLIKA.PL Gorąco zapraszam
