Dodano: 0 0000
Największy europejski dzięcioł, ubarwiony jednolicie czarno. Wszystkie pióra pokrywające ciało są czarne z jedwabistym połyskiem. Na głowie czerwona czapeczka, wyróżniająca się z daleka. U samca czapeczka pokrywa cały wierzch głowy, u samicy tylko potylica jest ubarwiona czerwono. Dziób jest żółtawy, widoczny z daleka. Młode nie są jednolicie czarne, ale raczej ciemnobrązowe.
Dzięcioł czarny, Dryocopus martius | systematyka | Rząd: Dzięciołowe (Piciformes) Rodzina: Dzięciołowate (Picidae) |
|
|---|---|---|
| wygląd | Największy europejski dzięcioł, ubarwiony jednolicie czarno. Wszystkie pióra pokrywające ciało są czarne z jedwabistym połyskiem. Na głowie czerwona czapeczka, wyróżniająca się z daleka. U samca czapeczka pokrywa cały wierzch głowy, u samicy tylko potylica jest ubarwiona czerwono. Dziób jest żółtawy, widoczny z daleka. Młode nie są jednolicie czarne, ale raczej ciemnobrązowe. | |
| występowanie | Dzięcioł czarny występuje na większości terenów Europy, poza Półwyspem Apenińskim i wyspami Brytyjskimi. W Polsce jest rozmieszczony równomiernie, jeśli tylko znajdzie odpowiadające mu środowisko. Najliczniej występuje w lasach mieszanych, oraz liściastych, mniej licznie w suchych borach a także w parkach. Po kilka par obserwowano na terenie miasta Warszawy i Wrocławia. Często spotykamy dzięcioły czarne w pobliżu wody, w olsach, gdzie chętnie kują w miękkim drewnie w poszukiwaniu larw. |
|
| pokarm | Silny dziób, mocne sterówki i pazury pozwalają dzięciołowi czarnemu nie tylko wykuwać duże dziuple, ale rozrywać całe konary w celu zdobycia pokarmu. Drzewo kompletnie obrane z kory i dodatkowo z powyrywanym drewnem to na pewno miejsce żerowania tego ptaka. Dobiera się on do pni, gdzie żerują larwy kózkowatych i mrówki, kompletnie je rozwalając na strzępy. Tylko dzięcioł czarny potrafi wybrać z głębokich jamek tłuste larwy owadów. Również bardzo chętnie rozrywa stare, spróchniałe pnie, wkopując się nawet w ziemię, żeby dotrzeć do korzeni. | |
| gniazdo | Jak wszystkie nasze dzięcioły jest to dziuplak. Silny dziób pozwala dzięciołom czarnym wykuwać dziuple w zdrowych drzewach - najchętniej w sośnie. Wykuwają oba ptaki na zmianę. Dziupla jest bardzo obszerna i wygładzana przez ptaki w miarę możliwości. Jej kucie zajmuje ok. 2 tygodni. Pod koniec kwietnia w dziupli pojawiają się 3-4 białe jaja. Już po 12 dniach wykluwają się pisklęta. To bardzo krótki okres rozwoju w jaju i dlatego pisklęta są wyjątkowo nieporadne. Dolna część dzioba jest dłuższa od górnej, a po kilku dniach nadmiernie rozwijają się wnętrzności, wypychając przezroczystą skórę brzucha. Po prostu pisklęta „siedzą” na pękatym brzuchu. Nie przeszkadza to im jednak w spożywaniu ogromnych ilości pokarmu, jak na pisklęta przypadło. Z dziupli wychodzą po trzech i pół tygodniach. Wysiadują i karmią oboje rodzice. |
|
| ochrona | Dzięcioł czarny podlega ochronie gatunkowej zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 roku w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną (Dz U z 2004 r. Nr 220,poz. 2237 ze zm.) Zagrożenia: Dzięcioł czarny jest ptakiem, który lokalnie zwiększa swoją liczebność. Niegdyś był traktowany jako szkodnik leśny i tępiony. Jako, że jest gatunkiem preferującym stare bory oraz w mniejszym stopniu inne stare drzewostany, jego liczebność może zmaleć wraz ze zmniejszeniem się liczebności starych drzewostanów. Również zaleca się przy pozyskiwaniu pojedynczych drzew, pozostawienie starych sosen, o dużych rozmiarach, w których dzięcioł czarny najchętniej wykuwa dziuple. | |
| uwagi | Liczebność dzięcioła czarnego wzrasta w ostatnich latach, dzięki zachowaniu w gospodarce leśnej starych drzewostanów i drzew dziuplastych, a także zaprzestaniu tępienia, które jeszcze w XIX w. było dość powszechnie obserwowane. Sądzono, że dzięcioł czarny ze względu na swoje rozmiary i niszczenie pni podczas zdobywania pokarmu jest dużym szkodnikiem leśnym. Okazało się jednak odwrotnie. To właśnie ten ptak nazywany jest lekarzem lasu. Nie zawsze niszczy on pnie, równie często skacze po pniach drzew zarażonych nieznacznie larwami owadów i wydobywa je, dzięki długiemu dziobowi i językowi. Inne dzięcioły nie potrafią dotrzeć do najgłębiej żerujących larw, głównie kózkowatych. Obszerne dziuple dzięcioła czarnego służą za miejsce lęgu innym zwierzętom, w tym koszatkom, czy gągołom, które same dziupli nie wykują, a są od nich całkowicie zależne. |
|
| biologia | Rzucający się w oczy dzięcioł, ze względu na swoja wielkość, jak i głośny tryb życia. Nawet osoby niezajmujące się obserwacją ptaków muszą zwrócić uwagę na głośnego i dużego dzięcioła. Jest to ptak osiadły, tylko młode w okresie jesiennym odbywają wędrówki. Dzięcioł czarny wykuwa obszerne dziuple w drzewie i nie koniecznie musi to być drzewo o próchniejącym, bądź miękkim drewnie. Ptak ten wykuje dziuple w każdym, nawet twardym i zdrowym drzewie, nie gardzi także drewnianymi słupami telegraficznymi. Dziuple wykuwa para ptaków, traktując to jako cześć rytuału godowego, bywa, że ptaki rozpoczynają kilka dziupli, a tylko jedna nadaje się do wykończenia. Głos dzięcioła czarnego rozchodzi się po lesie na ok. 2 kilometry. To szybkie pju, pju, pju, pju..., także dodatkowo coś na wzór kwiczenia i zawodzenia. Werble, czyli bębnienie w suchy konar drzewa są także słyszalne z daleka i trwają do 3 sekund. Jeden werbel to 17 uderzeń na sekundę. Wiosną para ptaków nie tylko krzyczy, werbluje, ale także gania się między drzewami, robiąc przy tym mnóstwo wrzawy. Parę taką można obserwować z kilku metrów, ponieważ ptaki są tak sobą zajęte, że nie od razu widzą człowieka. Lot dzięcioła czarnego nie jest typowo falisty, jak u pozostałych dzięciołów, raczej jest równomierny i prostolinijny.
|
|
| piśmiennictwo |
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej.
Komentarze
pakulski marian marianpakulski@wp.pl
29 marca 2012
wypatrzyłem dzięcioła czarnego w lesie charzynskim robia sobie dziuple
x-x
11 stycznia 2010
Wczoraj czarny dzięcioł zaczął kopać w śniegu na mojej leśnej działce. Okazało się, że pamiętał miejsce gdzie był przysypany stary pieniek. Odkopał go dziobem - ok.30cm i zaczął rozwalać w poszukiwaniu pożywienia. Trwało to około 0,5 godziny, co chwilę wystawiał tylko głowę z dołka, sprawdzając co dzieje się wokół.
Kamil Barkrto 1-12@tlen.pl
6 grudnia 2009
no to jest naprawdę ciekawe warto sobie to poczytać zachcam
maciek mg@smartpress.pl
11 stycznia 2009
Hej,
przedwczoraj zaobserwowałem Dzięcioła Czarnego, prawdopodobnie samicę, w parku na Fortach Bema w Warszawie przy zabytkowej fosie. Szkukałem w internecie co to za gatunek dzięcioła i trafiłem tu :)
Jeżeli ktoś miałby ochote poobserwować - zapraszam.
Maciek
dfdef
20 lutego 2008
no no dobrze ułozone .... przyda mi sie na lekcje heh...
