Dodano: 0 0000
 |
|
|
Południowa jej część porasta piaski i torfowiska niskie. Odwadniana jest przez dopływy Narwi takie jak Pisa czy Szkwa. Na jej terenie znajduje się wiele jezior, a w północnej części puszczy zlokalizowana jest Kraina Wielkich Jezior.
Przeważają bory sosnowo-świerkowe, sosnowe z niewielką domieszką brzozy, osiki i dębu.
W XVI w. wzrost liczby ludności na tych terenach spowodował, że zaczęto wycinać lasy i polować na zwierzynę łowną.
Leśny Ośrodek Edukacji Ekologicznej w Spychowie jest doskonałym punktem skąd można rozpocząć poznawanie niezwykle bogatych przyrodniczo terenów Puszczy Piskiej. Powstał w 1999r. przy Nadleśnictwie Spychowo, RDLP Olsztyn.
W 2002 roku powołano Leśny Kompleks Promocyjny „Lasy Mazurskie”, co pobudziło działalność edukacyjną ośrodka.
LKP „Lasy Mazurskie”- jest obszarem funkcjonalnym, grupującym pięć nadleśnictw: Spychowo, Mrągowo Strzałowo, Maskulińskie i Pisz oraz Stację Badawczą PAN w Popielnie. Obejmuje swym obszarem całą Puszczę Piską nadzorowaną przez Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych w Białymstoku i Olsztynie.
Okolica wokół to lasy gęsto poprzetykane licznymi jeziorami i rzekami, wśród nich Wielkie Jeziora Mazurskie i szlak Krutyni. Jest to jeden z największych obszarów leśnych Polski północnej. Od pradziejów las był najważniejszym elementem ludzkiej działalności. O dawnych mieszkańcach tych terenów – Mazurach przypominają nam gęsto rozsiane po lasach, zapomniane, urokliwe ewangelickie cmentarze.
Lasy tych okolic pełne są cudów natury i opowiadają nam historie mieszkańców tych ziem. Dlatego właśnie tutaj edukacja przyrodnicza ma swój pełny wymiar.
Wokół Ośrodka powstał cały zespół edukacyjny, który tworzą: oddzielny budynek Muzeum Leśnego, amfiteatr na 800 osób z zadaszoną sceną, Leśna Ścieżka Dydaktyczna, „Niedźwiedzi Kąt” a na jej trasie skryta w leśnej gęstwinie wiata „Eko-oczko”. Całość położona jest malowniczo na brzegu jeziora Spychowskiego. Bezpośrednio przy ośrodku planowana jest budowa wieży widokowej, która będzie również pełnić funkcję dostrzegalni przeciwpożarowej.
Ośrodek mieści się w wyremontowanym budynku gospodarczym. Jest to budynek o bogatej historii. Kiedyś znajdowały się tutaj magazyny i biuro transportu, jeszcze wcześniej stajnie. Obecnie dół budynku zajmują „garaże”, które całe lato funkcjonują jako powierzchnie wystawiennicze. Prezentowane są tutaj wystawy czasowe min. poplenerowa wystawa malarstwa, wystawy fotograficzne. Góra budynku to obszerne a zarazem przytulne pomieszczenie podzielone przepierzeniami. Wnętrze zostało zaprojektowane przez znanego artystę i myśliwego Tomasza Konarskiego. Sala edukacyjna gdzie jednorazowo może odbywać się spotkanie 50-ciu osób, podzielona jest na dwie części: wystawienniczą i konferencyjną. Części te przenikają się wzajemnie tak, że uczestnicy konferencji słuchając prelekcji mogą jednocześnie podziwiać ekspozycję zwierząt z Puszczy Piskiej, obszerną kolekcję ptaków i ptasich gniazd. Na ścianach zawieszone są trofea myśliwskie, ryciny przedstawiające sceny z polowań. Całą górę uzupełniają gabinet edukatora, kuchnia, hol, toalety i szatnia. Znajduje się tu również kącik poświęcony pamięci Melchiora Wańkowicza. Melchior Wańkowicz w swojej książce „Na tropach Smętka" opisał piękną, mazurską przyrodę. Jest jednym z wielu pisarzy, których pamięć kultywujemy w tej okolicy. W odległości15 km od Ośrodka, w sąsiednim Nadleśnictwie Strzałowo znajduje się – Piersławek- leśniczówka, w której urodził się i wychował Ernst Wiechert – znakomity niemiecki pisarz – piewca prostego życia w harmonii z przyrodą. To on właśnie zainspirował Wańkowicza do przyjazdu na Mazury. Dziesięciokilometrowa trasa wiodąca przez zwarty kompleks leśny puszczy prowadzi nas do Prania – leśnej pustelni Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, gdzie napisał jedne z najlepszych dzieł swojego życia.
Rower jest najbardziej odpowiednim środkiem lokomocji do zwiedzania okolic i korzystania z edukacyjnej oferty tutejszych Nadleśnictw. W tym kierunku zmierza ostatnio propozycja Ośrodka Edukacji. Raz w tygodniu, w okresie wakacyjnym organizowane są wycieczki rowerowe pod przewodnictwem leśnika. Odkrywamy wtedy najatrakcyjniejsze zakątki puszczy. Wystarczy zgłosić się z rowerem, lub skorzystać z rowerów dostępnych w nadleśnictwie.
Ścieżki rowerowe - dobrze oznakowane, pokrywają gęstą siecią okoliczne lasy. Prowadzą one do wielu osobliwości Puszczy Piskiej. Jest tu kamień upamiętniający miejsce gdzie w1804 roku upolowano ostatniego niedźwiedzia na Mazurach. Można zobaczyć bunkry i umocnienia z I i II wojny światowej, niezliczoną ilość łąk i urokliwych torfowisk skrytych w leśnej głuszy.
Jest to tylko jeden z wielu przykładów prowadzonych tu działań edukacyjnych. Najczęściej w ośrodku odbywają się wykłady i prelekcje, których prowadzenie ułatwia sprzęt, w jaki wyposażona jest sala: rzutnik multimedialny, rzutnik slajdów i przeźroczy, video, telewizor, ekran, komputer, system nagłaśniający. W ośrodku organizowane są konkursy dla młodzieży, projekcje filmów przyrodniczych, konferencje. Ośrodek posiada bogatą kolekcje filmów przyrodniczych, które są dostępne dla każdego zainteresowanego. Odbywają się tu próby chóru dziecięcego „Niezapominajki”, spotkania Spychowskiego Bractwa Strzeleckiego, a nawet seanse Dyskusyjnego Klubu Filmowego czy spotkania brydżowe.
Prosto z ośrodka możemy przejść do Muzeum Leśnego, gdzie leśne eksponaty można dotknąć i zbadać, czyli zaangażować w poznanie przyrody wszystkie swoje zmysły. Interaktywny system nagłośnienia pozwala nauczyć się rozpoznawania odgłosów ptaków. Dostosowane do wieku zwiedzających gry i zabawy uczą rozpoznawać gatunki drzew, owady leśne, warstwy lasu, drapieżne ptaki w locie itp. Tu na tle czterech pór roku ukazane są zmiany, jakie zachodzą w przyrodzie i ściśle związana z naturą praca leśnika.
Przy siedzibie nadleśnictwa ma swój początek Leśna Ścieżka Dydaktyczna „Niedźwiedzi Kąt” Ścieżka została zaprojektowana w taki sposób, aby pokazać bogactwo siedlisk leśnych i różne aspekty leśnego gospodarowania. Długość ścieżki wynosi ok.4 km wzdłuż ustawione są tablice edukacyjne. Na końcu ścieżki znajduje się wiata z miejscem na ognisko, pięknie położona nad jeziorem „Cichym”. Wokół jeziora rośnie 30 starych dębów, które stanowią grupowy pomnik przyrody nazwany im. Melchiora Wańkowicza. Nadleśnictwo posiada 4 ścieżki edukacyjne utworzone z myślą o turystach i młodzieży szkolnej
Jedna z nich – najnowsza oddalona4 km od Spychowa prowadzi nas przez rezerwat „Pupy” ukazując piękno puszczańskiej przyrody. Na jej trasie zachwycają nas stare okazałe dęby i buki.
W Leśnym Ośrodku Edukacji Ekologicznej rocznie edukujemy ok.7000 osób. Jest to możliwe dzięki współpracy z okolicznymi szkołami, samorządami, stowarzyszeniami. Od dwóch lat wspólnie z Bractwem Strzeleckim organizujemy Mazurski Konkurs Sygnalistów Myśliwskich, konkursy dla dzieci i młodzieży. Koła łowieckie i kościół wspomagają nas w organizacji obchodów dnia św. Huberta.
Edukacja leśna w ośrodku w Spychowie prowadzona jest przez 2 pracowników nadleśnictwa posiadających wykształcenie wyższe, leśne i podnoszących swoje kwalifikacje na warsztatach i kursach organizowanych dla edukatorów. Z oferty ośrodka może skorzystać każda grupa do 40 osób po wcześniejszym ustaleniu terminu i interesującej tematyki. Ośrodek jest czynny od poniedziałku do piątku w godzinach od 7 do 15. Nie pobieramy opłat za prowadzone zajęcia.
Bazą noclegową dla turystów przybywających do nas są liczne w Spychowie gospodarstwa agroturystyczne i pensjonaty.
Działalność edukacyjna skupia się z równą intensywnością w ośrodkach położonych w pobliskich nadleśnictwach.
Na terenie Nadleśnictwa Mrągowo działa od początku 2005 roku Izba Edukacyjna. Została usytuowana w sąsiedztwie leśniczówki Leśnictwa Borowo na terenie LKP „Lasy Mazurskie”. Organizowane są w niej zajęcia edukacyjne dla młodzieży szkolnej tzw. zielonych szkół, sympozja, seminaria, konferencje, a także kursy z zakresu wiedzy o środowisku przyrodniczym, o ochronie różnorodności krajobrazowej i biologicznej, szkolenia dla służb związanych z ochroną środowiska, nauczycieli i innych słuchaczy, wykłady specjalistyczne dla służby leśnej i rolnej. W Izbie Edukacyjnej powstała ekspozycja prezentująca bioróżnorodność flory i fauny mazur, maszyny i narzędzia używane dawniej do pracy w lesie, przegląd budek dla ptaków. W pobliżu izby ulokowano wiatę do spotkań edukacyjnych, rekreacyjnych. W pobliżu izby ,jest w trakcie tworzenia ścieżka edukacji leśnej.
Na terenie Nadleśnictwa Mrągowo istnieje także popularna wśród turystów „Ścieżka dydaktyczno – ekologiczna w Sorkwitach”. Powstała w obrębie wsi Sorkwity w kompleksie leśnym zwanym „Parkiem” i zlokalizowana jest na półwyspie Jeziora Lampackiego będącego początkiem „Szlaku Krutyńskiego”. Przygotowana została w celu ukazania zwiedzającym lasu jako zespołu elementów i procesów tworzących nasze środowisko. Na szlaku znajdują się także elementy archeologiczne. Przy wejściu na ścieżkę umieszczona została tablica informacyjna, a trasa oznaczona jest strzałkami. Szlak rozpoczyna się majestatyczną „aleją jesionową”, która wprowadza do starego mieszanego lasu. Można zobaczyć tam wiele pięknych strych drzew ( w wieku do 250 lat), takich jak: dęby, buki, sosny, graby, świerki oraz modrzewie europejskie. W trakcie spaceru po ścieżce warto zwrócić uwagę na: ekspozycję budek lęgowych dla ptaków; skarpę z kamieni, na której w połowie XIX wieku założono winnice; pomnik przyrody – grupę pięciu modrzewi europejskich rosnących bardzo blisko siebie o obwodach od 250 do 300cm; pozostałości po grobowcu właścicieli pałacu w Sorkwitach oraz widok na panoramę rozciągającą się ze ścieżki na Jezioro Lampackie.
W Nadleśnictwie Strzałowo zaadaptowano starą stodołę na Izbę Leśną, która posiada zaplecze dydaktyczne. Izba Leśna oraz fragment ścieżki dydaktycznej dostosowana jest dla osób poruszających się na wózkach.
Zarys tematyczny programu edukacji przyrodniczo-leśnej, to ochrona głównych ekosystemów; atmosfery, lasów i zasobów wodnych.
W edukacji wykorzystujemy dwie ścieżki edukacyjne i szkółkę leśną „Piersławek” z domkiem edukacyjnym, który powstał w 2006 r.
Frekwencja za rok 2005 to 29 578 osób. Z tego ścieżka edukacyjna i Izba Pamięci E. Wiecherta 10 tys. głównie turystów z Niemiec. Pozostałe to lekcje, spotkania, prelekcje, pogadanki, konkursy, akcje i imprezy okolicznościowe.
Wstęp do izby Pamięci E. Wiecherta jest odpłatny. Czynne w godz. 900 – 1700.
Więcej informacji uzyskać można w naszej siedzibie:
Nadleśnictwo Spychowo
Spychowo 12-150
ul. Mazurska 3
tel. 089 622 50 82
tel. do ośrodka 089 622 50 06
e-mail: spychowo@olsztyn.lasy.gov.pl lkp@olsztyn.lasy.gov.pl
Ryszard Kosior
Puszcza Piska, 