Rośliny

Roślina jednoroczna.
Łodyga: naga, delikatnie brudowana, często czerwono fioletowo nabiegła.
Liście: zwykle niepodzielone, czasami tylko dolne są pierzastodzielne. Ogonki liściowe są krótkie i oskrzydlone. Blaszka liściowa naga, o kształcie szeroko lancetowatym lub podłużnie rombowym, o klinowatej nasadzie i ostrym lub zaostrzonym wierzchołku. Brzeg blaszki liściowej jest odlegle, grubo ząbkowany. Z wierzchu liście są ciemnozielone, od spodu jaśniejsze, sinawe. Często górne liście łodygowe umieszczone są bardzo blisko pod koszyczkiem i wchodzą w skład jego okrywy zewnętrznej.
Kwiaty: kwiatów języczkowatych brak, kwiaty rurkowate są drobne, żółte zebrane w kwiatostany typu koszyczek. Koszyczki znajdują się pojedynczo na szczycie łodygi i jej rozgałęzień oraz dość długich i grubych szypuł wyrastających z kątów górnych liści. Zielone i podługowate, o ostrych szczytach, listki okrywy zewnętrznej występują w liczbie 4-6. Okrywa wewnętrzna składa się z około 8 błoniastych, szeroko jajowatych, listków, które w środku są delikatnie czarnozielono prążkowane, mają jasnożółte brzegi i pomarańczowo wybarwione szczyty.
Okres kwitnienia: od czerwca do września.
Owoce: klinowate, o rombowym przekroju poprzecznym niełupki . Wszystkie niełupki opatrzone są zwykle dłuższymi (2-3 mm) i krótszymi (1,5-2,5 mm) 4 (3-5) ośćmi. Powierzchnie dojrzałych owoców są wyraźnie brodawkowane. Na ościach znajduje się wiele skierowanych w dół haczyków, nieliczne znajdują się także na powierzchni owocu.

Roślina jednoroczna.
Łodyga: zielona lub purpurowa (częściej), w górnej części kanciasta, niżej słabo żeberkowana. W środkowej i górnej części zwykle rozgałęziona. Wzniesiona lub w nasadzie pokładająca się a wyżej wznosząca się. Naga lub w górze słabo owłosiona.
Liście: 3-listkowe, czasem 5-listkowe, wyjątkowo najwyższa para liści może być niepodzielona. Ogonki liściowe są dość długie i nieoskrzydlone, poszczególne listki posiadają krótkie, wyraźnie, zwykle nieoskrzydlone lub słabo oskrzydlone ogonki. Blaszka liściowa o kształcie jajowato lancetowatej, klinowatej nasadzie i dość długo zaostrzonym wierzchołku (szczególnie u liści górnych). Brzeg blaszki liściowej jest dosyć grubo, ostro ząbkowany. Listki są nagie lub od spodu pokryte drobnymi szczecinkami, zwłaszcza na nerwie i na brzegu blaszki.
Kwiaty: kwiatów języczkowatych brak, kwiaty rurkowate są drobne, ciemnożółto pomarańczowe zebrane w kwiatostany typu koszyczek. Koszyczki znajdują się pojedynczo na szczycie łodygi i jej rozgałęzień oraz dość długich i cienkich szypuł wyrastających z kątów górnych liści. U okazów bujnych koszyczki boczne przewyższają koszyczek szczytowy. Zielone i podługowate, łopatkowate lub lancetowate, o urzęsionym brzegu, listki okrywy zewnętrznej występują w liczbie 5-8 (9). Okrywa wewnętrzna składa się z około 10 jajowatych, zaostrzonych listków o zielonawo-brązowej barwie i białawym obrzeżeniu.
Okres kwitnienia: od czerwca do września.
Owoce: przypłaszczone niełupki . Wszystkie niełupki opatrzone są zwykle 2 ośćmi (czasem może występować także trzecia, mniejsza ość) z jednym wystającym nerwem po każdej stronie. Powierzchnie owoców są brodawkowate oraz, podobnie jak i ości, pokryte delikatnymi, skierowanymi w dół haczykami.

Roślina jednoroczna.
Łodyga: zielona lub czerwonawo pomarańczowo nabiegła, delikatnie żeberkowana. Pojedyncza lub słabo rozgałęziona. Wzniesiona lub w nasadzie pokładająca się a wyżej wznosząca się. Najczęściej naga, chociaż czasem może być nieco owłosiona, ale tylko w górnej części.
Liście: niepodzielone, naprzeciwległe, siedzące. Blaszka liściowa o kształcie szeroko (czasem wąsko) lancetowatej, klinowatej nasadzie i wydłużonym ostrym wierzchołku. Brzeg blaszki liściowej jest płytko, odlegle ząbkowany, ząbki zaś są często zwrócone w kierunku szczytu liścia. Liście są zrośnięte ze sobą nasadami.
Kwiaty: żółte lub zielonawożółte, zwykle brzeżne nibyjęzyczkowate (o zmiennych wymiarach, ale zawsze dłuższe od okrywy wewnętrznej), wewnętrzne – rurkowate (drobne), zebrane w kwiatostany typu koszyczek. Koszyczki są duże i zwieszone. Znajdują się one na szczycie łodygi i jej rozgałęzień oraz dość krótkich szypuł wyrastających z kątów górnych liści. Zielone i lancetowate, przynajmniej u nasady urzęsione, listki okrywy zewnętrznej występują w liczbie 5-8. Na koszyczkach owocujących listki okrywy zewnętrznej listki okrywy zewnętrznej często są wzniesione do góry. Okrywa wewnętrzna składa się z 8 błoniastych, odwrotnie jajowatych listków o jasnym brzegu, ciemnoprążkowanym środku i pomarańczowo zabarwionym szczycie.
Okres kwitnienia: od czerwca do września.
Owoce: klinowate, zwężające się ku nasadzie niełupki. Owoce środkowe są w przekroju poprzecznym rombowe. Wszystkie niełupki opatrzone są 4 ośćmi, z których dwie są dłuższe (2-3,5 mm), a dwie są krótsze (1,5-2,5 mm). Powierzchnie owoców są delikatnie żeberkowane, zaś na ościach i kantach znajdują się skierowane w dół haczyki.

Jasnozielona, wieloletnia bylina zielna z pełzającymi, długimi kłączami.
Łodyga: pionowo ustawiona, nierozgałęziona, sztywna, gładka, naga, w węzłach omszona.
Liście: jasnozielone, dość wąskie, sztywne z rzadka owłosione. Dolane pochwy liściowe są omszone, a pozostałe – nagie. Języczek liściowy jest postrzępiony.
Kwiaty: niepozorne, obupłciowe, zabrane w kwiatostan II rzędu typu kłos groniasty, który jest pionowy i sztywny. Kłoski podstawowe, są żółtozielone, duże, równowąskie, początkowo walcowate, później spłaszczone z boków, proste, osadzone na bardzo krótkich, grubych szypułach, prawie siedzące, ustawione w dwóch szeregach. W czasie kwitnienia rośliny kłoski są odgięte, przed i po przekwitnieniu przylegające. Składają się z 8-24 kwiatów. Każdy kwiat składa się z: 1) dwóch plew, które są nierówne, lancetowate, zaostrzone, prawie skórzaste, na grzbiecie wypukłe. Dolna plewa ma 5-6 nerwów, plewa górna – 6-7. 2) Dwóch plewek. Dolne plewki mają 7 nerwów, są podłużnie lancetowate, z ością wychodzącą poniżej jej szczytu, na brzegach zwykle z krótkimi włoskami, na grzbiecie zaokrąglone, tak długie, jak górne plewki lub od nich krótsze. Górne plewki są na nerwach grzebykowato orzęsione. 3) Dwóch łuszczek, które są podłużne i frędzlowate. 4) słupka o piórkowatych, siedzących, wysuwających się u nasady plewek znamionach. 5) pręcików.
Okres kwitnienia: od czerwca do lipca (sierpnia).
Owoc: równowąskopodługowaty, bruzdowany ziarniak.

Bylina z kłączem.
Łodyga: wyprostowana, na górze gałęzista, w dolnej części szorstko owłosiona.
Liście: dłoniasto-, 7-dzielne; o odcinkach rombowych, wcinananoząbkowanych.
Kwiaty: liliowe, purpurowe lub różowe; szypułki kwiatowe są stale wyprostowane, odstająco owłosione; płatki dłuższe od działek, odwrotnie jajowate, ponad paznokciem owłosione. Nitki pręcików z rozszerzoną nasadą.
Okres kwitnienia: od czerwca do sierpnia.
Owoc: Rozłupnia zawierająca gładkie rozłupki. Ości rozłupek podczas dojrzewania łukowato odginają się.

Wyprostowany, gęsty (silnie rozgałęziony) krzew o wzniesionych rózgowatych gałęziach. Kora wszystkich pędów jest ciemna (czerwonobrunatna, szarobrunatna, ciemnoszara).
Pędy: młode pędy są omszone, z wyraźnymi żółtymi gruczołkami.
Pączki: okryte łuskami, klapa środkowej łuski jest dłuższa od pozostałych i owłosiona.
Liście: są krótkoogonkowe, eliptyczne lub jajowate, dłuższe niż szersze, tępe lub lekko zaokrąglone na szczycie, obustronnie zielone, o blaszce nierówno grubo piłkowanej, z niewielką ilością nerwów bocznych (4-6).
Kwiaty: roślina jednopienna – na jednej roślinie występują zarówno kwiaty męskie, jak i żeńskie. Kwiaty męskie i żeńskie zebrane są w oddzielne, wiotkie i zwisające kwiatostany typu kotka (bazia). Kwiatostany męskie są dłuższe od żeńskich.
Okres kwitnienia: od kwietnia do maja.
Owoc: orzeszki, ze skrzydełkami o długości 1/3-1/2 ich szerokości, wypełnione powietrzem ; zebrane w jajowatych lub cylindrycznych, zdrewniałych, wyprostowanych i osadzonych na krótkich szypułkach owocostanach.