Dodano: 20 października 2005
Dość częsty, choć nie występuje masowo. Spotykany od wiosny do jesieni, pojedynczo lub w grupach po kilka owocników. Lubi lasy liściaste i mieszane.
Do rodzaju Russula należy 206 gatunków. Są to:
Russula abietum
Russula acetolens
Russula acriannulata
Russula acrifolia
Russula acriuscula
Russula acrolamellata
Russula acuminata
Russula adulterina
Russula adusta
Russula aeruginea
Russula afronigricans
Russula agaricina
Russula albofloccosa
Russula albolutescens
Russula albonigra
Russula albospissa
Russula allochroa
Russula alnetorum
Russula alutacea
Russula amarissima
Russula amethystina
Russula amoena
Russula amoenicolor
Russula amoenipes
Russula amoenolens
Russula anatina
Russula anthracina
Russula aquosa
Russula atropurpurea
Russula atrorubens
Russula atroviridis
Russula aucklandica
Russula aurantiaca
Russula aurea
Russula aurora
Russula australis
Russula azurea
Russula badia
Russula betularum
Russula brunneoviolacea
Russula caerulea
Russula campestris
Russula carminipes
Russula carpini
Russula cavipes
Russula cessans
Russula chloroides
Russula cicatricata
Russula claroflava
Russula clavipes
Russula consobrina
Russula cremeoavellanea
Russula cremeochracea
Russula cuprea
Russula curtipes
Russula cyanoxantha
Russula decipiens
Russula decolorans
Russula delica
Russula densifolia
Russula emetica
Russula emeticicolor
Russula exalbicans
Russula faginea
Russula faginea
Russula farinipes
Russula favrei
Russula fellea
Russula flavispora
Russula foetens
Russula font-queri
Russula fragrantissima
Russula fusconigra
Russula fuscorubroides
Russula gigasperma
Russula gracillima
Russula grata
Russula graveolens
Russula grisea
Russula griseobrunnea
Russula griseostipitata
Russula griseoviolacea
Russula griseoviridis
Russula helodes
Russula heterophylla
Russula illota
Russula inamoena
Russula innocua
Russula inquinata
Russula insignis
Russula intermedia
Russula ionochlora
Russula kermesina
Russula laccata
Russula laeta
Russula langei
Russula lateritia
Russula lepidicolor
Russula lilacea
Russula littoralis
Russula littorea
Russula luteotacta
Russula macrocystidiata
Russula maculata
Russula medullata
Russula melitodes
Russula melliolens
Russula melzeri
Russula miniata
Russula minutula
Russula multicystidiata
Russula mustelina
Russula nana
Russula nauseosa
Russula nigricans
Russula nitida
Russula nobilis
Russula novae-zelandiae
Russula ochroleuca
Russula odorata
Russula olivacea
Russula oreina
Russula paludosa
Russula papakaiensis
Russula parazurea
Russula pascua
Russula pectinata
Russula pectinatoides
Russula pelargonia
Russula persicina
Russula pilocystidiata
Russula pleurogena
Russula poichilochroa
Russula postiana
Russula praetervisa
Russula pseudo-olivascens
Russula pseudoaeruginea
Russula pseudoaffinis
Russula pseudoareolata
Russula pseudoimpolita
Russula pseudointegra
Russula pseudopuellaris
Russula pudorina
Russula puellaris
Russula puellula
Russula pungens
Russula purpureotincta
Russula queletii
Russula raoultii
Russula renidens
Russula rhodella
Russula rimosa
Russula rimulosa
Russula risigallina
Russula romellii
Russula rosea
Russula roseicolor
Russula roseopileata
Russula roseostipitata
Russula rubens
Russula ruberrima
Russula rubroalba
Russula rubrolutea
Russula rutila
Russula sanguinaria
Russula sardonia
Russula scotica
Russula sericatula
Russula silvestris
Russula solaris
Russula solitaria
Russula sororia
Russula sphagnophila
Russula stenotricha
Russula subfoetens
Russula subrubens
Russula subterfurcata
Russula subvinosa
Russula taeniospora
Russula tapawera
Russula tawai
Russula torulosa
Russula tricholomopsis
Russula turci
Russula umerensis
Russula unicolor
Russula velenovskyi
Russula venosopurpurea
Russula versatilis
Russula versicolor
Russula vesca
Russula veternosa
Russula vinaceocuticulata
Russula vinosa
Russula vinosobrunnea
Russula vinosopurpurea
Russula violacea
Russula violeipes
Russula virescens
Russula viridis
Russula viscida
Russula vivida
Russula xenochlora
Russula xerampelina
Russula zonatula
Russula zvarae
Występuje również pod nazwami: Russula elephantina (Bolton) Fr.; Agaricus elephantinus Sowerby; Agaricus nigricans Bull. ; Russula nigrescens (Krombh.) anon.; Agaricus nigrescens Krombh.; Omphalia adusta ß elephantinus (Bolton) Gray.
Gołąbek czarniawy, Russula nigricans (Bull.) Fr. 1838 | systematyka |
|
|---|---|
| budowa | Kapelusz średnicy zazwyczaj od 80 do 160 mm, ale może mieć średnice nawet do 200 mm. W kształcie początkowo półkuliście sklepiony, następnie płasko wypukły. Centralnie wklęsły do lejkowatego. Kolor początkowo biały, z czasem szarobrunatny do czarnobrązowego. Brzeg u młodych owocników mocno podwinięty, gruby, później wzniesiony, cienki, ostry, bez prążków. Kapelusz jest twardy, skórka u młodych okazów w okresie wilgotnej pogody lekko lepka. Normalnie sucha, naga i matowa. Skórka kapelusza trudna do oderwania. Można ją zedrzeć od brzegu, do około 1/3 długości jego promienia. Blaszki szerokości od 6 do 15 mm i różnej długości. Młode w kolorze białawym, łososiowatym, szarzejące i czerniejące z czasem. Kruche i łamliwe. Grube do 2 mm i rzadko ustawione. Przy trzonie wycięte zatokowato, nieco przyrośnięte i krótko zbiegające. Uszkodzone, początkowo czerwienieją i następnie od ostrza czernieją. Trzon krótki i gruby. Długości od 30 do 70 mm i od 10 do 40 mm. Podobnie twardy, jak kapelusz. W kształcie cylindryczny. Barwy białej, później szarawy, rudziejący, a na starość czarny. Na powierzchni gładki. Młody pełny, z czasem staje się watowaty i częściowo wypełniony. Miąższ początkowo koloru białego do kremowego. Na przekroju zabarwia się początkowo różowawo, po czym szybko szarzeje i staje się brunatnoczerniawy. Ścisły, twardy i jędrny za młodu, następnie staje się gąbczasty i watowaty. Smak łagodny, u starszych owocników gorzkawy, w okolicach blaszek piekący. Zapach nieprzyjemny, mdły, lekko stęchły. Niekiedy lekko owocowy, a nawet przypominający zapach chleba. Zarodniki w wysypie barwy białej. W kształcie, prawie kuliste. Na powierzchni drobno, niepełnie siateczkowate i delikatnie brodawkowate. Hialitowe. Amyloidalne. Wielkość od 6,5 do 8,5 x od 5,7 do 7 µm. |
| uwagi | Jadalny, ale o niskich walorach smakowych. Ostry smak zanika podczas gotowania.. Starszych owocników nie pozyskuje się wcale. Gatunki podobne to: gołąbek podpalany - Russula adusta Fr.; o miąższu nie czerwieniejącym na powietrzu, a szarzejącym po upływie około doby.; gołąbek czarny - Russula albonigra Krbh.; którego miąższ nie czerwienieje przed czernieniem; oraz gołąbek gęstoblaszkowy - Russula densifolia Secr. ex Millet.; znacznie mniejszy, o cieńszych i gęstszych blaszkach. |
| piśmiennictwo |
Komentarze
Brak komentarzy.
